هر بار که سرما می‌خوریم و بینی‌‌مان کیپ می‌شود، آرزو می‌کنیم که دوباره بتوانم به راحتی نفس بکشیم. بسیاری از افراد اولین کاری که می‌کنند برداشتن یک دستمال و فین کردن است، کاری که معمولاً منطقی به نظر می‌رسد.
فین کردن باعث احساس باز شدن مجاری تنفسی می‌شود. اما این کار به لحاظ علمی تا چه حد صحیح است؟
دکتر پیتر فیلیپ، متخصص گوش و حلق و بینی در مرکز پزشکی دانشگاه راش در شیکاگو، در این باره می‌گوید: «بینی انسان روزانه بین ۱ تا ۲ لیتر مخاط تولید می‌کند. زمانی که بیمار می‌شویم، مخاط بینی پرحجم‌تر می‌شود تا ویروس‌ها را به دام بیندازد. فین کردن باعث خروج مخاط می‌شود و موقتاً به ما تسکین می‌دهد.»
به گفته وی با این حال فین کردن بیش از حد شدید میتواند فشار معکوسی ایجاد کند که برگشت مایعات از سینوس‌ها به بینی را در پی داشته باشد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۰ نشان داد افرادی که با شدت فین می‌کنند، مخاط به جای خروج، به سمت عقب در سینوس‌ها حرکت می‌کند. این حالت میتواند احتمال عفونت را افزایش دهد.
فین کردن شدید همچنین میتواند مشکلات دیگری را ایجاد کند. یکی از این مشکلات درد گوش است.
مایعات می‌توانند از سینوس‌ها به «لوله استاش» در گوش منتقل شوند. لوله استاش گوش میانی را به پشت بینی متصل می‌کند و همراه با گوش میانی، وظیفه متعادل کردن فشار هوا بر هر دو طرف پرده گوش را انجام می‌دهد.
سردرد یکی دیگر از مشکلاتی است که میتواند بر اثر فین کردن شدید به وجود بیاید. فشار ناشی از این عمل میتواند باعث تشدید سردرد شود، به‌ویژه در افرادی که دچار سینوزیت هستند.
فشار به هنگام فین کردن ممکن است باعث پارگی پرده گوش شود و عفونت ایجاد کند.
فین کردن محکم همچنین میتواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و باعث خونریزی بینی شود. استفاده از دستمال‌های زبر یا فین کردن مکرر، خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
دکتر فیلیپ در این باره می‌گوید: «هنگامی که پوشش‌های مخاطی ملتهب یا خشک می‌شوند، رگ‌های خونی در معرض دید قرار می‌گیرند. در این میان رگ‌های جلوی بینی می‌توانند به راحتی در اثر فشار ناشی از فین کردن پاره شوند.»
عفونت بخش ورودی بینی نیز یکی دیگر از مشکلات احتمالی است. این عفونت باکتریایی در ورودی بینی میتواند جوش و آبسه ایجاد کند.
در واقع فین کردن مکرر و دستمال‌های زبر باعث ایجاد بریدگی‌های ریزی می‌شوند که به باکتری‌ها فرصت ایجاد عفونت می‌دهند.
فین کردن شدید همچنین میتواند در موارد نادری باعث شکستگی استخوان‌های حدقه چشم شود. این حالت بسیار نادر است اما گزارش‌هایی از آن وجود دارد.
اما با این توصیفات، چگونه باید به درستی فین کنیم؟ دکتر کانور کلی، متخصص گوش و حلق و بینی در این خصوص توصیه می‌کند: «هنگام فین کردن، یک سوراخ بینی را با انگشت ببندید و به آرامی از سوراخ دیگر هوا و مخاط را خارج کنید.»
وی همچنین اضافه می‌کند: «از دستمال‌های نرم و مرطوب‌کننده استفاده کنید که حاوی موادی مانند آلوئه و منتول هستند تا تحریک پوست را کاهش دهند.»
همزمان جایگزین‌های دیگری برای فین کردن وجود دارد. شست‌وشوی بینی با محلول نمکی یکی از این جایگزین‌ها است.
این روش با پاکسازی مجاری بینی از مخاط و باکتری‌ها، راهی مؤثر برای کاهش گرفتگی مجاری بینی است. اسپری‌های بازکننده بینی نیز یکی دیگر از راه‌های موثر هستند.
اسپری‌های حاوی فنیل‌افرین و اکسی‌متازولین می‌توانند تورم را کاهش داده و راه تنفس را باز کنند.
با این حال باید توجه داشت که این اسپری‌ها نباید بیش از سه روز استفاده شوند، زیرا ممکن است باعث التهاب بیشتر شوند.
کمپرس گرم و بخار نیز می‌توانند در این راه موثر باشند. استفاده از کمپرس گرم بر روی صورت و تنفس بخار، به شل شدن مخاط کمک می‌کند تا به طور طبیعی خارج شود.
