خانه مادربزرگ بسیاری از ما، پر از آثار دست‌ساز و بافتنی هایی است که آنها با عشق خلق کرده‌اند؛ هنرهایی که شاید در زندگی مدرن فراموش شده یا به‌عنوان وقت‌گذرانی بی‌فایده در نظر گرفته شوند. اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که خلق این آثار هنری می‌تواند نقش مهمی در سلامت روان ما داشته باشد.
دکتر هلن کیس، روانشناس شناختی و رئیس دانشکده روانشناسی و علوم ورزشی دانشگاه آنگلیا روسکین، می‌گوید: «پرداختن به هنر و صنایع دستی هم در دسترس است و هم مقرون به صرفه. گزینه‌هایی مانند بافتنی و نقاشی ابزارهای کمی نیاز دارند و می‌توانند فعالیت‌هایی جذاب و خلاقانه باشند.»
اکنون، مطالعه جدیدی که توسط کیس و همکارانش انجام شده نشان می‌دهد که انجام فعالیت‌های خلاقانه می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی سلامت روانی را بهبود بخشد، زیرا فضاهایی معنادار برای ابراز وجود و رسیدن به دستاوردهای جدید ایجاد می‌کند.
گرچه مطالعات قبلی نشان داده‌اند که خلق هنر و صنایع دستی برای افرادی با مشکلات روانی مفید است، اما این موضوع تا پیش از این در سطح گسترده مورد بررسی قرار نگرفته بود. به همین دلیل، پژوهشگران در این مطالعه که اخیراً در مجله «Frontiers in Public Health» منتشر شده، افرادی را (بدون بیماری‌های روانی) مورد بررسی قرار دادند تا ببینند آیا هنر و صنایع دستی می‌تواند به بهزیستی آنها کمک کند و پیامدهای تنهایی را در زندگی روزمره آنها کاهش دهد.
این تیم از داده‌های یک نظرسنجی ملی در بریتانیا بین سال‌‌های ۲۰۱۹ تا۲۰۲۰ برای بررسی اینکه چگونه فعالیت‌های خلاقانه می‌تواند بر رضایت از زندگی تأثیر بگذارد، استفاده کردند. آنها متغیرهایی مانند جنسیت، گروه سنی، وضعیت سلامت، وضعیت اشتغال و میزان فقر را که می‌توانند بر بهزیستی تأثیرگذار باشند را نیز در این مطالعه در نظر گرفتند. این پژوهش براساس داده‌های بیش از ۷ هزار فرد بالای ۱۶ سال و ساکن انگلستان که در نظرسنجی «Taking Part» شرکت کرده بودند، انجام شده است.
نظرسنجی «Taking Part» هرساله توسط پارتمان فرهنگ، رسانه و ورزش بریتانیا انجام می‌شود.
کیس در این باره گفت: «ما به جای تمرکز بر سرگرمی‌های خاص، تجزیه و تحلیل خود را در مورد هنر و صنایع دستی در یک سطح گسترده متمرکز کردیم، زیرا می‌دانیم که ترجیحات افراد متفاوت است.»
بیش از ۳۷ درصد از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی تایید کردند که در طول سال گذشته حداقل در یک فعالیت هنری یا صنایع دستی شرکت کرده‌اند. از آنها همچنین در مورد وضعیت اشتغال، سلامت، احساس ارزشمندی زندگی، میزان تنهایی و سطح شادی، اضطراب و رضایت از زندگی سؤال شد.
پاسخ شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نشان می‌دهد که شادی، رضایت از زندگی و احساس ارزشمندی زندگی با مشارکت در هنر و صنایع دستی ارتباط دارد، اما انجام این فعالیت‌ها با کاهش اضطراب یا تنهایی ارتباطی نداشت که نیازمند تحقیقات بیشتری است. به گفته محققان، برای بررسی جنبه‌های اجتماعی فعالیت‌های خلاق به مطالعه بیشتری نیاز است.
با این حال دکتر فرانک کلارک، روانپزشک می‌گوید: «همه اشکال هنر می‌توانند در بهبود سلامت روان مفید باشند. این مزایا شامل افزایش اعتماد به نفس، کاهش اضطراب و استرس، بهبود ارتباطات و پرورش خلاقیت است.»
هنر و صنایع دستی برای سلامت عمومی
پژوهشگران براین باورند که هنر و صنایع دستی می‌تواند سلامت عمومی را بهبود بخشد.
کیس می‌گوید: «دولت‌ها می‌توانند بودجه‌ای برای ترویج هنر و صنایع دستی اختصاص دهند یا حتی این فعالیت‌ها را به‌طور اجتماعی به عنوان روشی پیشگیرانه و ارتقایی برای بهزیستی و سلامت روان به گروه‌های در معرض خطر در نظر بگیرند. انجام چنین فعالیت‌هایی به نسبت آسان است و می‌توان آن را به راحتی در زندگی روزمره گنجاند.»
خلاقیت تنها یک شکل ندارد
انجام فعالیت‌های هنری و صنایع دستی، فرصتی برای ابراز وجود و رسیدن به دستاوردهای جدید فراهم می‌کند. کیس می‌گوید: «داشتن احساس مهارت در زمینه‌ای خاص برای حس بهزیستی اهمیت زیادی دارد و چنین احساسی در ذات فعالیت‌های هنری و صنایع دستی وجود دارد؛ این بدان معناست که افراد می‌توانند پیشرفت خود را ببینند و به آنچه تولید می‌کنند افتخار کنند.»
اگر فکر می‌کنید که هنری یا خلاق نیستید، کلارک چهار پیشنهاد برای برانگیختن خلاقیت شما دارد: طرز فکر خود را به گونه‌ای تغییر دهید که به توانایی‌‌های خود باور داشته باشد؛ از ریسک کردن برای امتحان یک فعالیت جدید نترسید؛ با افرادی که فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که برای شما جالب است، رابطه برقرار کنید؛ و به کارهای خلاقانه‌ای که در کودکی انجام می‌دادید فکر کنید و دوباره آنها را انجام دهید.
خودتان امتحان کنید
یکی از گزینه‌های در دسترس برای برانگیخته شدن خلاقیت شما، نقاشی کردن است. کلارک می‌گوید: «من عاشق کتاب‌های رنگ‌آمیزی بزرگسالان هستم و به همه توصیه می‌کنم که کودک درون خود را در آغوش بگیرند. نقاشی یک فعالیت ذهن‌آگاهانه است که مزایای زیادی برای سلامتی دارد. این کار می‌تواند به ایجاد ارتباط اجتماعی، بهبود تمرکز و پرورش خلاقیت کمک کند.»
او می‌گوید: «خلاقیت قدرت پرورش مقاومت، بازسازی و آشتی را دارد. این یک پادزهر کاتارسیس است که می‌تواند به انسان معنا و هدف بدهد.»
