یاروسلاوا ماهوچیخ، ورزشکار اوکراینی، در ماه ژوئیه رکورد جهانی پرش ارتفاع زنان را بعد از ۳۷ سال شکست. او اکنون از مدعیان اصلی مدال طلای این رشته در المپیک پاریس محسوب می‌شود. به گفته کارشناسان ورزشی، داستان دستاوردهای او، یک ماجرای منحصر به فرد در موفقیت ورزشی است. بیشتر رکوردهای جهانی دو و میدانی در دهه ۱۹۸۰ ثبت شده‌اند و از آن زمان، کسی موفق نشده آنها را بشکند.
دستاورد تاریخی ماهوچیخ
یاروسلاوا ماهوچیخ، قهرمان ۲۲ ساله جهان، در روز هفتم ژوئیه، در «لیگ الماس» پاریس رکورد جهانی‌اش را ثبت کرد. «لیگ الماس» عنوان یک سری مسابقات جهانی است که توسط فدارسیون بین‌المللی دو و میدانی برگزار می‌شود.
او در این رقابت‌ها که در آستانه المپیک پاریس برگزار شد، موفق شد با عبور از ارتفاع دو متر و ۱۰ سانتی‌متر، رکورد جدیدی ثبت کند. رکورد قبلی دو متر و ۹ سانتی‌متر بود که توسط استفکا کوستادینووا از بلغارستان در سال ۱۹۸۷ در رم ثبت شده بود.
کوستادینووا رکورد جدید را «تاریخی» خواند، نه فقط به این دلیل که رکوردی ۳۷ ساله شکسته شده، بلکه به گفته او این رکورد، «نشان می‌دهد که هیچ محدودیتی برای توانایی‌های انسانی وجود ندارد و ادعاهای بدبینان را که می‌گویند برخی رکوردهای دو و میدانی برای همیشه پابرجا خواهند ماند، رد می‌کند».
ماهوچیخ پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، شهر زادگاهش دنیپرو و خانواده‌اش را ترک کرد.
سفر دو هزار کیلومتری او از دنیپرو به بلگراد، پایتخت صربستان، سه روز طول کشید. در صربستان بود که او مدال طلای پرش ارتفاع در مسابقات جهانی داخل سالن را با عبور از ارتفاع دو متر و دو سانتی‌متر به دست آورد. ماهوچیخ اکنون در پرتغال زندگی می‌کند.
او که از رکورد‌شکنی‌اش بسیار خوشحال بود، به خبرنگاران گفت: «بالاخره اوکراین را در تاریخ دو و میدانی جهان ثبت کردم.»
این ورزشکار اوکراینی اکنون امیدوار است در المپیک ۲۰۲۴ پاریس مدال طلا کسب کند.
رکوردهای قبلی در دو و میدانی
سریع‌ترین مرد تاریخ یوسین بولت است. این ورزشکار جامائیکایی اولین مردی بود که در مسابقات جهانی ۲۰۰۸ در برلین، ۱۰۰ متر مردان را در کمتر از ۹.۶ ثانیه دوید و رکورد ۹.۵۸ ثانیه را ثبت کرد.
فیت کیپیه‌گون از کنیا رکورددار فعلی جهان در ۱۵۰۰ متر و یک مایل زنان است. او این رکوردها را به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۳ ثبت کرده است.
و جولیمار روخاس از ونزوئلا رکورد جهانی پرش سه‌گام زنان را با ۱۵.۷۴ متر در اختیار دارد.
اما بیشتر رکوردهایی که برای چندین دهه شکسته نشده‌اند، در اواسط تا اواخر دهه ۸۰ ثبت شده‌اند؛ دوره‌ای که به «اوج دوپینگ» معروف است.
یوری اونوشچنکو، روزنامه‌نگاری که اکنون افسر نظامی نیروهای مسلح اوکراین است، میگوید: «بسیاری از ورزشکاران، کوکتل‌های هورمون و استروئید مصرف می‌کردند. و حتی پس از ۳۵-۴۰ سال با تمام پیشرفت‌های فناوری در ورزش، تغذیه و تمرین، بسیاری از آن نتایج برای ورزشکاران امروزی دست نیافتنی باقی مانده است.»
همچنین جان بروئر، استاد مهمان علوم ورزشی و تمرینی در دانشگاه سافک، میگوید: «فکر می‌کنم می‌توان با درجه‌ای از اطمینان گفت که بسیاری از رکوردهایی که در آن دوران ثبت شدند، با کمک داروهای تقویت کننده عملکرد که در آن زمان قانونی بودند و اکنون به وضوح غیرقانونی هستند، ثبت شدند.»
او میگوید: «برنامه آزمایش دارویی و آموزش، بسیار از گذشته بهتر شده است و هر کشور آژانس ملی مبارزه با دوپینگ خود را دارد که تحت راهنمایی آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) کار می‌کند.»
در ۶ اکتبر ۱۹۸۵، ماریتا کخ، ورزشکار آلمانی شرقی، رکورد جهانی ۴۰۰ متر را با زمان ۴۷.۶ ثانیه ثبت کرد.
رکورد کخ که در جام جهانی دو و میدانی در کانبرا (پایتخت استرالیا) ثبت شد، عمدتاً به این دلیل که هیچ‌کس حتی به این رکورد نزدیک هم نشده، به بحث‌های بسیاری دامن زده است. کخ در دوره‌ای رقابت می‌کرد که آلمان شرقی به طور سیستماتیک به ورزشکاران داروهای دوپینگ می‌داد. با این حال، آزمایش دوپینگ کخ هرگز مثبت نشد و او نیز همیشه تأکید کرده که در ثبت این رکورد، هیچ کار اشتباهی نکرده است.
فلورنس گریفیت-جوینر، دونده آمریکایی، رکوردهای جهانی زنان در ۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر را در سال ۱۹۸۸ ثبت کرد. در المپیک تابستانی آن سال در سئول، پایتخت کره جنوبی، او در فینال ۱۰۰ متر با زمان ۱۰.۵۴ ثانیه دوید و نزدیک‌ترین رقیب خود را با ۰.۳۰ ثانیه شکست داد. او همچنین در نیمه نهایی ۲۰۰ متر، رکورد جهانی ۲۱.۵۶ ثانیه را ثبت کرد و سپس این رکوردها را یک بار دیگر با ۰.۲۲ ثانیه در فینال شکست و زمان ۲۱.۳۴ ثانیه را ثبت کرد.
هر دو رکورد هنوز پابرجا هستند.
فلورنس گریفیت-جوینر متهم شد که دوپینگ کرده و این داروها موجب شدند تا او عملکرد بسیار بهتری داشته باشد. این اتهام‌ها، موفقیت‌های ورزشی او را زیر سوال بردند.
این در حالی است که او در دوران ورزش و شرکت در رقابت‌ها به طور منظم آزمایش دوپینگ می‌داد. از جمله در سال ۱۹۸۸، او ۱۱ بار آزمایش داد و حتی یک بار هم جواب یکی از آزمایش‌ها، مثبت نبود. به بیان دیگر او هرگز از داروهایی که در آن زمان غیرقانونی بودند، در جریان رقابت‌های ورزشی و ثبت رکوردها استفاده نکرده است.
رکورد جهانی پرش طول زنان نیز یکی دیگر از رکوردهایی است که در همان سال ثبت شد و از آن زمان دیگر هرگز شکسته نشده است. این رکورد در اختیار گالینا چیستیاکووا از اتحاد جماهیر شوروی سابق است که در ۱۱ ژوئن ۱۹۸۸ در لنینگراد موفق شد ۷.۵۲ متر پرش کند.
قدیمی‌ترین رکورد در دو و میدانی که هنوز شکسته نشده است، در اختیار یارمیلا کراتوخویلووا است. او در سال ۱۹۸۳ رکورد جهانی ۸۰۰ متر را با زمان یک دقیقه و ۵۳.۲۸ ثانیه شکست.
محدودیت‌های انسانی
به گفته پروفسور بروئر، شکستن رکوردهای جهانی در دو و میدانی سخت‌تر شده است.
او میگوید: «در طول سال‌ها در هر رویدادی، عملکردها بهبود یافته‌اند و سرانجام بدن انسان به حد نهایی توانایی‌اش خواهد رسید».
او می‌افزاید: «آنچه که ما در طول زمان دیده‌ایم، بهبود زمان در رکوردها و همچنین بهبود عملکرد ورزشکاران است. به مرور زمان این وضعیت به شکل اجتناب‌ناپذیری ما را به جایی خواهد رساند که بدن انسان به حد عالی عملکردش می‌رسد و از آن سطح دیگر بهتر نخواهد شد».
این استاد دانشگاه در عین حال تاکید می‌کند که در چنین وضعیتی، نقش عواملی به جز بدن انسان کماکان موثر خواهند بود.
او میگوید: «با این حال، با پیشرفت در تمرینات، مربیگری و علوم ورزشی و فناوری، فکر می‌کنم ما تلاش برای شکستن رکوردها و بهبود عملکرد در رقابت‌های مختلف را ادامه خواهیم داد. با این حال، مقدار بهبود عملکرد به تدریج کمتر و کمتر خواهد شد. ما همین حالا هم این وضعیت را در بسیاری از ورزش‌ها می‌بینیم.»
به گفته پروفسور بروئر، توسعه پیست‌ها و کفش‌های دویدن از فیبر کربن در طول سال‌ها از جمله پیشرفت‌های فناوری کارآمد هستند.
او میگوید: «آنها ضربه پا به زمین را جذب می‌کنند و و از این نیرو برای پیش‌بردن دونده بهره می‌برند».
او می‌افزاید: «دوندگان در دنیای امروز قادرند با انرژی کمتر و تلاش کمتر، سریع‌تر بدوند. طبیعتا چنین شرایطی به این معنی است که آنها می‌توانند سریع‌تر و برای مدت طولانی‌تری بدوند.»
در حالی که می‌توان با کمک فناوری‌های جدید، میزان آمادگی جسمی ورزشکاران را ارزیابی کرد، اما به گفته سوفی بروس، روانشناس ورزشی و بنیان‌گذار لتیتیود پرفورمنس «برخی از جنبه‌های عملکرد ورزشکاران، کمتر قابل اندازه‌گیری دقیق هستند، مانند جاه‌طلبی، انگیزه و ذهنیت».
او میگوید: «هنگامی که اوج عملکرد را به عنوان ترکیب تمام این متغیرها در زمان مناسب، به روش مناسب و برای شخص مناسب در نظر می‌گیرید، می‌فهمید که شکستن این رکوردها چقدر دشوار است.»
او می‌افزاید: «رکوردها فقط برای شکستن وجود ندارند و به عنوان نشانه‌ای از پیشرفت و رشد ثبت می‌شوند. آنها همچنین نمایانگر لحظات برجسته‌ای در تاریخ هستند که در آن غیرممکن، ممکن شده و ورزشکاران چیزی فوق‌العاده در ورزش خود به دست آورده‌اند».
