خواب نامنظم و افزایش خطر سرطان سینه؛ چگونه ریتم شبانه‌روزی بر سلامت زنان تأثیر می‌گذارد؟

جدا از پیشینه خانوادگی، رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض سموم با ایجاد اختلال در ریتم شبانه‌روزی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند.

بسیاری از مبتلایان به سرطان سینه یا سرطان پستان از خودشان می‌پرسند که چرا وقتی رژیم غذایی سالمی دارند و کسی تاکنون در خانواده‌شان به سرطان سینه مبتلا نشده، دچار این بیماری می‌شوند. دکتر ژانگ جین‌جیان، پزشک برجسته سرطان سینه در تایوان، گفت که عادت‌های خواب بر خطر ابتلا به سرطان سینه تأثیر می‌گذارند. او همچنین از عوامل واضح‌تری صحبت کرد که خطر ابتلای زنان را دوچندان می‌کنند.

خطرات معمول سرطان سینه

یکی از عوامل مهمی که خطر ابتلا به سرطان پستان را در زنان افزایش می‌دهد، پیشینه خانوادگی است.

آنجلینا جولی از جمله افرادی است که به دلیل پیشینه خانوادگی سرطان در بستگان مختلف در معرض خطر سرطان سینه قرار گرفت. خاله جولی سرطان سینه داشت و مادرش نیز بر اثر سرطان تخمدان از دنیا رفت. آزمایش هردو از جهش ژنBRCA1  حکایت داشت که با سرطان پستان ارتباط مستقیم دارد. جولی نیز همین ژن جهش‌یافته را داشت. پزشکان گفتند که خطر ابتلای او به سرطان سینه حدود ۹۰ درصد و احتمال ابتلای او به سرطان تخمدان بالای ۵۰ درصد است. از این‌رو، جولی تصمیم گرفت جوانب احتیاط را رعایت کند و پستان‌ها، تخمدان‌ها و لوله فالوپ خود را برداشت.

ژانگ گفت ماستکتومی (جراحی برداشتن پستان) از نظر حفظ زیبایی ظاهری پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. با وجود تکنیک‌های پیشرفته ترمیمی، جراحان صرفاً برش کوچکی در ناحیه اطراف نوک پستان و زیربغل ایجاد می‌کنند. بدین ترتیب، بافت سینه خارج شده و امکان قرار دادن ایمپلنت‌های جدید فراهم می‌شود. به گفته ژانگ، کسانی که به دنبال برداشتن تخمدان هستند و فکرِ کاهش استروژن پس از عمل ذهن‌شان را درگیر کرده، می‌توانند مکمل بخورند یا برای حفظ تعادل هورمونی تحت هورمون‌درمانی جایگزین قرار بگیرند.

عوامل دیگری که خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان افزایش می‌دهند عبارتند از:

• قاعدگی زودرس
• یائسگی دیررس
• مصرف بیش از اندازه مکمل‌های هورمونی بعد از یائسگی
• رژیم‌های غذایی پرچرب و پرکالری
• بچه‌دار نشدن
• اختلالات غدد درون‌ریز

ژانگ توضیح داد که قاعدگی باعث تحریک پروژسترون و استروژن شده و غدد پستان را تحریک می‌کند. از آن‌جا که این زنان دوره‌های قاعدگی بیشتری دارند که هورمون‌های آن‌ها را فعال می‌کند، با خطر نسبتاً بیشتری در رابطه با ابتلا به سرطان پستان مواجه هستند.

از این‌رو، مصرف بیش از اندازه مکمل‌های هورمونی زنانه یا مصرف غذاهای پرچرب و روغنی، خطر چاقی و التهاب و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان پستان را دوچندان می‌کند.

سایر عوامل خطر اغلب به انتخاب‌های سبک زندگی مربوط می‌شوند که برای نمونه می‌توان به قرار گرفتن در معرض پلاستی‌سایزرها (نرم‌کننده‌ای که خاصیت ارتجاعی یک ماده را افزایش می‌دهد) یا بقایای آفت‌کش‌ها (که مختل‌کننده غدد درون‌ریز هستند) اشاره کرد که نقش بسزایی در خطر ابتلا به سرطان سینه دارند. نوشیدنی‌های داخل بطری‌های پلاستیکی و غذاهای حاضری فوق‌فرآوری‌شده از جمله محصولات حاوی پلاستی‌سایزر هستند. سبزیجات و میوه‌هایی که خوب شستشو داده نشوند نیز ممکن است حاوی بقایای آفت‌کش‌ها باشند.

اختلال در ریتم شبانه‌روزی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد

ژانگ گفت شب‌زنده‌دارها باید بویژه مراقب باشند، چرا که اختلال در ریتم شبانه‌روزی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را چندبرابر کند. زنانی مانند کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی، مهمانداران هواپیما و کارکنان فروشگاه‌های شبانه‌روزی که شب‌کار هستند، نسبت به زنانی که برنامه روزانه منظم دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند.

او توضیح داد که ریتم شبانه‌روزی معرفِ رفتار طبیعی انسان‌ها و حیوانات در چرخه‌های روز و شب است. ریتم شبانه‌روزی بر یک مسئله اساسی تأکید دارد: وقتی زمان استراحت فرامی‌رسد، بدن و مغز به استراحت کافی نیاز دارند. زمانی که مغز در حال استراحت است، اطلاعات دریافتی روزانه را پردازش می‌کند و موارد غیرضروری را مثل زباله بیرون می‌ریزد. اگر خواب عمیق یا کافی نداشته باشید، ممکن است روز بعد دچار عدم تمرکز و مه‌آلودگی مغز شوید که روی کار و زندگی روزمره‌تان تأثیر می‌گذارد.

وقتی به خواب می‌روید، بدن ملاتونین ترشح می‌کند. ملاتونین نه‌تنها به شما کمک می‌کند که وارد حالت خواب شوید، بلکه با سلامت سیستم ایمنی نیز ارتباط مستقیم دارد. افرادی که کیفیت خواب پایینی دارند، ایمنی بدن‌شان تقلیل یافته و بیشتر در معرض بیماری قرار می‌گیرند. این افراد همچنین تحت استرس بیشتری قرار دارند و خطر ابتلای آن‌ها به دیگر انواع سرطان نیز افزایش پیدا می‌کند.

مطالب بیشتر

افسردگی جزو عوامل خطر بالقوه سرطان است

کیفیت پایین خواب اغلب از اضطراب یا افسردگی نشأت می‌گیرد. افسردگی علت اصلی سرطان پستان نیست اما ژانگ معتقد است که استرس و روحیه ضعیفِ ناشی از افسردگی روی غدد درون‌ریز تأثیر می‌گذارند، سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند و باعث اختلالات دستگاه عصبی خودمختار می‌شوند که خطر ابتلا به بیماری‌های زنان را افزایش می‌دهند.

ژانگ می‌گوید برای کاهش تأثیر افسردگی بر کیفیت خواب باید یاد بگیریم که همه چیز را آسان بگیریم و استرس‌مان را کنترل کنیم. او تجربه شخصی‌اش را هم با ما به اشتراک گذاشت. وقتی ژانگ پا به سن گذاشت، اکثر شب‌ها به توالت می‌رفت و بعد از آن دیگر نمی‌توانست به خواب برود. اگر روز بعد جراحی داشت یا کار دیگری که باعث نگرانی‌اش می‌شد، فشار ناشی از این اتفاق باعث می‌شد که خوابیدن برای او دشوارتر شود. با این‌حال، ژانگ این روزها در رها کردن تنش و اضطراب خود تسلط پیدا کرده و راحت‌تر به خواب می‌رود.

۶ نکته برای بهبود کیفیت خواب

ژانگ موارد زیر را برای بهبود کیفیت خواب پیشنهاد می‌کند:

1. تشک و بالش باید تا حدی سفت باشد.
2. از نور آبی صفحه گوشی هوشمند، کامپیوتر و تلویزیون اجتناب کنید.
3. قبل از خواب به موسیقی ملایم گوش کنید و از ریتم‌های هیجانی بپرهیزید.
4. از خوردن تنقلات در اواخر شب خودداری کنید.
5. از انجام تمرینات سنگین قبل از خواب خودداری کنید. برای افزایش احساس خواب‌آلودگی، انجام حرکات کششی ملایم یا حمام آب گرم را در نظر بگیرید.
6. برای جلوگیری از استرس قبل از خواب از مشاجره خودداری کنید.

ژانگ همچنین بر رعایت ریتم طبیعی شبانه‎روزی بدن، زندگی کردن در لحظه، آسان گرفتن، رها کردن و ریلکس کردن برای جلوگیری از تهدید سرطان تأکید می‌کند.

منبع خبر