روزهای میراث فرهنگی اروپا همه ساله در ماه سپتامبر در سراسر قاره سبز با هدف ترویج و گرامیداشت میراث غنی فرهنگی این قاره برگزار میشود. در این روزها معمولا بسیاری از ساختمانهای تاریخی و مکانهای فرهنگی که در طول سال در معرض بازدید عموم نیستند، درهایشان را به روی گردشگران میگشایند.
شورای اروپا برای نخستینبار در سال ۱۹۸۵ این روزها را برگزار کرد و کمیسیون اروپا از سال ۱۹۹۹ در برگزاری آن با این شورا همراه شد. اکنون این روز یکی از بزرگترین رویدادهای فرهنگی اروپا محسوب میشود و همه ۴۹ امضا کننده کنوانسیون فرهنگی اروپا یعنی همه ۴۶ کشور عضو شورای اروپا به همراه بلاروس، واتیکان و قزاقستان آن را برگزار میکنند.
روسیه از سال ۱۹۹۶ عضو شورای اروپا بود و با توجه به گستردگی مکانهای تاریخیش، روزهای میراث فرهنگی اروپا را برگزار میکرد. شورای اروپا در ۱۶ مارس ۲۰۲۲، در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین این کشور را اخراج کرد و در نتیجه تعداد کشورهای این شورا از ۴۷ به ۴۶ کشور تنزل یافت.
اگرچه روزهای میراث فرهنگی اروپا همه ساله در ماه سپتامبر برگزار میشود، اما تاریخ دقیق آن از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. این رویداد معمولا در یک آخر هفته یا حتی مدت طولانیتری برگزار میشوند تا به مردم محلی و گردشگران فرصت کافی برای شرکت در فعالیتهای مختلف و بازدید از مکانهای تاریخی داده شود. ۲۱ و ۲۲ سپتامبر سال جاری روزهای میراث فرهنگی اروپا است.
هدف اصلی روزهای میراث فرهنگی اروپا آگاهیبخشی درباره غنای فرهنگی اروپا، تشویق مردم به حفظ گنجینههای فرهنگی قاره سبز و ترویج ادراک میانفرهنگی است. با این حال برای این رویداد در هر سال موضوعی خاص در نظر گرفته میشود تا توجه ویژه مردم را به آن جلب کند. موضوع روزهای میراث فرهنگی اروپای امسال «ریشهها، شبکهها و ارتباطات» است.
اما کدام کشورهای اروپایی میراثدار عمده این قاره هستند و چگونه از این میراث محافظت میکنند؟
ایتالیا با ۵۹ مکان ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو نه تنها در اروپا که در جهان پیشتاز است. اما پس از ایتالیا، فرانسه و آلمان هر دو با ۵۲ مکان در رتبه دوم، اسپانیا با ۵۰ مکان در مقام سوم و بریتانیا، روسیه، ترکیه، یونان، جمهوری چک، لهستان، پرتغال، بلژیک و سوئد در جایگاههای بعد قرار دارند.
از لحاظ تعداد بناهای تاریخی، فرانسه با ۴۴ هزار بنا دارای بیشترین تعداد بنای تاریخی در اروپا است
برخی از این بناها چون برج ایفل، کاخ ورسای، مون سن میشل و کلیسای نوتردام شهرت جهانی دارند. اما بناهای تاریخی فرانسه بسیار گستردهاند. به طور کلی، بازدیدکنندگان در هر شهر این بزرگترین کشور اتحادیه اروپا با انبوهی از ساختمانهای تاریخی مواجه میشوند که در نوع خود بینظیر است.
سیاستهای سختگیرانه و جامع فرانسه در حفظ بناهای تاریخی و میراث فرهنگی یکی از علل اصلی این موضوع است.
فرانسه دارای سیاست جامع حفظ میراث فرهنگی با عنوان «قانون میراث» (Code du Patrimoine) است که بر حفظ و ارتقاء داراییهای غنی فرهنگی این کشور متمرکز است و حفاظت از بناهای تاریخی، مناظر فرهتگی و میراث ناملموس را تضمین میکند. وزارت فرهنگ نقش اصلی را در اجرای این قانون ایفا میکند و در کنار مقامات منطقهای و محلی برای نگهداری از سایتهای میراثی، حمایت از فعالیتهای فرهنگی و تشویق دسترسی و مشارکت عمومی به فعالیت میپردازد.
اما میراث فرهنگی تنها به بناهای تاریخی محدود نیست. موسیقی، نقاشی، تنوع غذایی، سبکهای معماری و همچنین میراث طبیعی هم از دیگر میراث فرهنگی اروپایی به حساب میآیند.
اسپانیا به عنوان یکی دیگر از میراثداران غنی فرهنگ اروپایی شناخته میشود. این کشور متاثر از دورههای مختلف تاریخی از جمله رومی، موری، گوتیک، رونسانس و حتی اسلامی است.
میراث متنوعی از موسیقی فلامنکو گرفته تا کاخهای موری مانند الحمبرا در جنوب اسپانیا و جشنوارههای فرهنگی مشهوری مانند «جنگ گوجه فرنگی» (La Tomatina) و گاوبازی این کشور را به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است.
اما وقتی بحث میراث طبیعی اروپایی به پیش بیاید، آلمان حرف اول را میزند
این میراث طبیعی به دلیل تعداد بالای جنگلها، رودخانهها و سازندهای زمینشناسی در این کشور مرکزی اروپا به خوبی حفظ شدهاند.
روزهای میراث فرهنگی اروپا فرصت شگفت برای کشف گنجینههای فرهنگی این قاره کهن فراهم میکند و به ترویج وحدت، آموزش و گرامیداشت از میراث متنوع قاره میپردازد.
این روزها برای علاقمندان به تاریخ، هنر، فرهنگ و میراث فرهنگی اروپایی فرصتی منحصر به فرد برای کشف و یادگیری فراهم میکند.