جلگه‌های گیلان، با خاک حاصلخیز، آب فراوان، و پوشش جنگلی انبوه، در هزاره اول پیش از میلاد یکی از زیست‌پذیرترین نواحی ایران بوده‌اند. باستان‌شناسان در جنوب شهر رشت بقایای گورستانی را کشف کرده‌اند که قدمت آن به بیش از سه هزار سال پیش بازمی‌گردد. ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان، با اعلام این خبر گفت: «این آثار تازه کشف‌شده که در جلگه‌های گیلان قرار دارند، گویای سکونت انسان در این منطقه از هزاره اول پیش از میلاد تا دوره‌های اشکانی، ساسانی و اسلامی‌اند.»
شواهد به‌دست‌آمده از این کشف از تداوم سکونت انسان در محدوده شهرستان رودبار در جنوب استان گیلان تا نزدیکی‌های رشت، در حاشیه جنگل‌های هیرکانی و در فاصله ۱۵ کیلومتری از مرکز استان، حکایت دارد.
به گزارش خبرگزاری دولتی مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با اشاره به نبود کاوش‌های باستان‌شناسی نظام‌مند در این منطقه تاکید کرد که مستندات دقیق‌تری از تاریخ آنجا در دست نیست و «مطالعات بیشتری لازم است تا بتوان شواهد قطعی‌تری از سکونت انسان در جلگه‌های گیلان، حتی از سه هزار و ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، به‌دست آورد».
با این حال به گفته او، «کشفیات جدید نشان می‌دهد انسان‌های اولیه از نواحی جنوبی، به‌ویژه از سمت رودبار، به‌تدریج به جلگه‌های گیلان و به‌ویژه شهرستان رشت مهاجرت کرده‌اند» و رودخانه سپیدرود در شکل‌گیری تمدن و فرهنگ این منطقه نقشی کلیدی ایفا کرده است.
سپیدرود (که «سفیدرود» نیز نوشته می‌شود) بزرگ‌ترین رودخانه شمال ایران است که از پیوستن دو رود شاهرود و قزل‌اوزن در شهر منجیل شکل می‌گیرد و با گذر از عرض استان گیلان، به دریای خزر می‌ریزد. در دوران هخامنشیان هم از این رودخانه برای آبیاری استفاده می‌شد و مهندسان ایرانی با بهره‌گیری از روش‌های ابتکاری، زمین‌های حاصلخیز حاشیه رود را آبیاری می‌کردند. در دوره ساسانیان، سپیدرود جایگاهی اسطوره‌ای پیدا کرد، زیرا گمان می‌رفت سرچشمه آن با رودخانه افسانه‌ای اروندرود پیوند دارد. در قرون میانه، نواحی پیرامون این رود تحت سلطه سلسله‌های محلی گوناگون بود. البته سلجوقیان و صفویان نیز آثار متعددی در این منطقه به جا گذاشته‌اند و در توسعه شهرها و روستاهای حاشیه رود سهیم بودند.
...
