با اینکه حمام سرد این روزها بین طرفداران سلامتی مد شده، نباید از فواید روش متضاد آن یعنی وان آب گرم غافل شد، زیرا تحقیقات جدید نشان داده‌اند که هریک از روش‌های مزایای خاص و متفاوتی دارند.
در مطالعه‌ای که در کنفرانس «فیزیولو‌ژی یکپارچه ورزش» (Integrative Physiology of Exercise) ارائه شد، از مردان بزرگسال خواسته شد ابتدا ۵۰ دقیقه تمرین بدنی با شدت بالا انجام دهند، سپس یا آن‌ها را در وان آب سرد با دمای ۱۵ درجه یا در وان آب داغ ۴۰ درجه نشاندند. برخی هم بدون استفاده از آب، فقط استراحت کردند.
محققان بررسی کردند این ورزشکاران تا چه اندازه می‌توانند پرش بلند داشته باشند. تغییرات آنزیم‌ها و پروتئین‌هایی را که نشان‌دهنده آسیب عضلانی است، هم اندازه گرفتند. همچنین از شرکت‌کنندگان خواستند میزان درد عضلانی خود را ارزیابی کنند.
محققان دریافتند که شرکت‌کنندگان پس از حمام سرد نسبت به زمانی که از وان آب گرم استفاده کرده بودند، توانایی پرش پایین‌تری داشتند. با این حال، در سطح کراتین کیناز و میوگلوبین (نشانگرهای آسیب عضلانی) بین این دو روش تفاوت قابل‌توجهی مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری آن‌ها این بود که وان آب گرم برای بهبود عملکرد ورزشی بهتر است اما به منظور کاهش التهاب، تورم و خستگی ناشی از ورزش، حمام سرد موثرتر عمل میکند. در واقع، هیچ‌کدام برتری مطلق نداشتند و هرکدام برای هدفی خاص مفید بودند.
حالا سوال اینجا است که چه زمان باید از حمام سرد استفاده کرد و چه موقع غوطهور شدن در آب گرم انتخاب بهتری است؟ کارشناسان به یاهولایف در این‌باره توضیح داده‌اند.
غوطهور شدن در آب سرد
در غوطهور شدن در آب سرد که نوعی روش درمانی با آب سرد است، همه یا بخشی از بدن را به‌مدت کوتاهی در وان آب سرد کمتر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهیم.
به گفته استیون کی مالین، دانشیار دپارتمان حرکت‌شناسی و سلامت، غوطهور شدن در آب سرد می‌تواند به بهبود خلق‌و‌خو، تسکین درد ناشی از ورزش، کاهش التهاب، فعال کردن سیستم اعصاب پاراسمپاتیک و به حداقل رساندن واکنش‌ها به استرس کمک میکند. او اضافه میکند که برخی معتقدند این روش می‌تواند مقاومت به انسولین و فشار خون را هم بهبود دهد، اما درضمن، تاکید میکند که شواهد در این زمینه «بسیار متناقض» است.
برخی کارشناسان هم این آثار را ناشی از تغییرات در سطح آدرنالین، کورتیزول، یا حتی دوپامین می‌دانند.
با این حال باید توجه داشت که حمام سرد فعالیتی شدید است و خطراتی نیز به همراه دارد. استیون کی. مالین می‌گوید افرادی که مشکلات قلبی دارند، ممکن است با واکنش‌های قلبی یا عروقی مواجه شوند. این مسئله به دلیل شوک ناشی از قرار گرفتن بدن در آب بسیار سرد و تاثیر آن بر سیستم قلبی-عروقی رخ می‌دهد.
غوطهور شدن در سرما فعالیتی شدید محسوب می‌شود و خطراتی هم دارد. مالین در مورد افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی ابراز نگرانی میکند و می‌گوید که این افراد ممکن است در واکنش به آب سرد با مشکلات قلبی مواجه شوند زیرا غوطهور شدن در آب زیر ۱۵ درجه، حتی اگر بیماری زمینه‌ای نداشته باشید، می‌تواند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهد و حتی خطر غرق شدن را بالا ببرد. این واکنش‌ها بخشی از فرایندی است که طی آن خون از دست‌ها و پاها به سمت مرکز بدن جریان پیدا میکند تا قلب بتواند به پمپاژ خون ادامه دهد.
هیپوترمی یعنی کاهش غیرطبیعی دمای بدن هم یکی دیگر از نگرانی‌های این روش است. با این حال اگر این کار با دقت انجام شود، تقریبا هیچ خطری ندارد.
بزرگ‌ترین خطر ماندن بیش از حد در آب سرد است. برای بهره‌مند شدن از فواید این روش دو دقیقه زمان کافی است.
غوطهور شدن در آب گرم
منظور از غوطه‌وری در آب گرم، که به آن آب‌درمانی گرم نیز گفته می‌شود،غوطهور کردن کامل یا جزئی بدن در آب گرم است. مثل نشستن در وان آب گرم. این روش بیشتر برای آرام سازی عضلات و رفع اسپاسم استفاده می‌شود.
تحقیقات نشان داده‌اند که آب‌درمانی گرم ممکن است به بهبود عملکرد ورزشی کمک کند. در مطالعه‌ای که نتایج آن سال ۲۰۲۰ منتشر شد، از ورزشکاران خواسته شده بود تا بعد از هر جلسه تمرین، سه بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه تا گردن در آب با دمای ۳۹ درجه بنشینند. پس از سه هفته، محققان دریافتند که به کارایی بدن شرکت‌کنندگان در استفاده از اکسیژن ۳.۲ درصد اضافه شده و نیاز بدنشان به اکسیژن برای ورزش‌ها تا سه برابر افزایش یافته است.
تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که آب‌درمانی گرم با کاهش سطح استرس، بهبود آرامش عضلات و حتی کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است.
با این حال آب گرم هم مانند آب سرد می‌تواند خطرات خاص خود را داشته باشد و حتی باعث سوختگی شود.
بسیاری از مطالعات دمای نزدیک به ۴۰ درجه را تایید می‌کنند و دمای بالاتر می‌تواند خطرناک باشد. مالین هشدار می‌دهد که غوطه‌وری طولانی‌مدت در آب گرم می‌تواند باعث کم‌آبی بدن، سرگیجه، سبکی سر و سردرد شود.
اگر به حمام سرد و وان آب گرم دسترسی دارید، مالین پیشنهاد میکند هر دو را امتحان کنید و ببینید چه احساس می‌کنید: «در نهایت ممکن است هر دو برای دستیابی به مزایای متفاوت لازم باشند یا شاید فقط باعث شوند شما احساس خوبی داشته باشید. به هر حال، علم به‌طور قطعی نمی‌گوید که یکی بهتر از دیگری است.»
