دانشمندان می‌‌گویند که یک استخوان کوچک در زانو که با نوعی رایج از آرتروز مرتبط است، احتمالا در تکامل انسان‌ها از راه رفتن روی چهار دست و پا به ایستادن به حالت عمودی نقش داشته است.
این استخوان کوچک معروف به فابلای جانبی (lateral fabella) که در ناحیه‌ای از پشت زانو و نزدیک به کشکک قرار دارد، به اندازه یک دانه کنجد است و در حدود ۳۹ درصد جمعیت جهان دیده می‌شود اما باقی مردم این استخوان را ندارند. داشتن فابلای جانبی ممکن است فشار بر مفصل زانو را افزایش دهد؛ آنچه احتمال ابتلا به آرتروز زانو را بیشتر می‌کند.
به گزارش اسکای‌نیوز، محققان دانشگاه کینگز کالج لندن (King’s College London) کشف کرده‌اند که این استخوان کوچک در انسان‌های اولیه در مقایسه با سایر نخستی‌ها مانند لمور، لوریس، تارسیر و میمون، به شیوه‌ای منحصربه‌فرد تکامل یافته است.
به گفته دکتر مایکل برتاوم، از دانشگاه کینگز کالج، این تغییر تکاملی احتمالا به تکامل انسان از راه رفتن روی چهار دست و پا به ایستادن روی دو پا کمک کرده است.
به گفته برتاوم، این استخوان که به‌درستی شناخته نشده، ممکن است به روش‌های مختلفی در نخستی‌ها تکامل یافته باشد و انسان‌ها نیز شکل خاصی از این تکامل را داشته‌اند که از دوران همی‌نوئیدها (گروهی شامل انسان‌ها و بزرگ‌پستاندارانی مانند شامپانزه‌ها و اورانگوتان‌ها) شروع شده است.
او اضافه می‌کند که احتمالا این استخوان به انسان‌های اولیه مثل استرالوپیتکوس کمک کرد تا از حالت چهار دست وپا به ایستاده تغییر حالت دهد.
با این حال دهه‌ها تحقیق علمی نتوانسته است روشن کند چرا برخی افراد استخوان فابلای جانبی دارند و برخی آن را ندارند؛ اما جالب اینجا است که وجود این استخوان امروز حدود سه برابر بیشتر از یک قرن پیش است‌ــ در آن زمان ۱۱ جمعیت جهان آن را داشتند‌ــ این نشان می‌دهد که ممکن است دوباره در جمعیت انسانی ظاهر شود.
دکتر برتاوم درباره دلیل آن معتقد است از آنجا که انسان‌ها در طول ۱۰۰ سال گذشته، تغذیه بهتری داشته‌اند و قدبلندترند شده‌اند و وزن بیشتری هم دارند، این امر تحریک مکانیکی برای تشکیل این استخوان ایجاد کرده و در واقع افزایش فشارها و نیروها بر مفاصل و استخوان‌ها در اثر وزن و قد بیشتر به تحریک رشد و شکل‌گیری این استخوان منجر شده است.
در این پژوهش که در نشریه مجموعه مقالات انجمن سلطنتی بریتانیا (Proceedings of the Royal Society B) منتشر شد، مجموعه مقالات و تحقیقات علمی موجود در مورد زانو در ۹۳ گونه نخستی بررسی شد.
طبق یافته‌های محققان فابلای جانبی در اکثر بزرگ‌پستانداران وجود ندارد و فقط در انسان‌ها دیده شده است. در نخستی‌ها، فابلا مدیال و فابلا جانبی معمولا به صورت جفت وجود دارند اما انسان‌ها فقط فابلای جانبی دارند. به گفته دکتر برتاوم، این یافته‌ها به فرایند تکاملی به نام تطبیق ثانویه (exaptation) اشاره دارد که بر اساس آن اعضای بدن با گذشت زمان نقش‌های جدیدی پیدا می‌کنند.
آ‌ن‌ها حالا قصد دارند بررسی کنند چرا افراد مبتلا به آرتروز دو برابر بیشتر احتمال دارد که فابلای جانبی داشته باشند.
