استفاده از فاضلاب خام برای آبیاری مزارع در برخی نقاط ایران به یک معضل تبدیل شده است. با توجه به گزارشهای موجود، در شهر مشهد بیش از ۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی با فاضلاب به شدت آلوده و خطرناک آبیاری میشوند. این فاضلابها شامل انواع صنعتی، خانگی، بیمارستانی و حتی کشتارگاهی هستند که بدون هیچ تصفیهای مستقیماً به مزارع هدایت میشوند.
چنین اقدامی افزون بر آلودگی مواد غذایی، خطر شیوع بیماریهای عفونی و ایجاد بحران زیستمحیطی را نیز به همراه دارد.
دادههای مطالعاتی سازمان تحقیقات کشاورزی ایران در دهه ۸۰ آشکار میکند میزان سرب موجود در پیازی که از جنوب تهران برداشت میشود، هشت برابر استاندارد است. در برخی محصولات کشاورزی حتی وجود اقلام ممنوعهای مانند د.د.ت هم گزارش شده است.
آلودگی سبزیها نیز طی سالهای گذشته چندین بار در شهرهای تهران، فارس و اصفهان خبرساز شد و همه اینها در حالی است که مردم تصور میکنند دارند سبزی تازه مصرف میکنند.
علی خضریان، نماینده مجلس، در تیرماه با ارائه گزارش کمیسیون اصل ۹۰ در صحن علنی، بهصراحت گفت که ۴۸ هزار هکتار زمینهای زراعی سراسر ایران با «آبهای نامتعارف» زیر کشت می «توسعه ناپایدار و بیتوجهی به آمایش سرزمین در کمتر از نیمقرن موجب تخلیه منابع آب زیرزمینی در بسیاری از دشتهای کشور شد و علاوه بر تبعاتی مانند فرونشست زمین، کشاورزان را با محدودیت جدی منابع آب مواجه کرد؛ به طوری که برای سرپا نگه داشتن کشاورزیشان فرصت استفاده از هر نوع آبی را غنیمت میشمارند.»
محمد درویش، کنشگر محیط زیست، پیشتر با انتشار پستی در رسانه اجتماعی اکس (توییتر) به موضوع سرقت فاضلاب خام تصفیهنشده در مشهد پرداخته و نوشته بود: «با چشمان خودم در اطراف کشفرود و قیاسآباد در شمال شرق مشهد دیدم که با سوراخ کردن کانال فاضلاب خام، پیش از رسیدن به تصفیهخانه، آن را با موتور پمپ میربایند و راهی مزارع میکنند.»
متاسفانه این وضعیت در سایر شهرها از جمله تهران و شیراز نیز به چشم میخورد و منجر به آلودگی مواد غذایی شده است. طبق آمار رسمی، حدود پنجاه هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور با آبهای آلوده و غیر استاندارد آبیاری میشوند.