آیا همیشه احساس خستگی می‌کنید؟ شما تنها نیستید. بنابر آمار، یک نفر از هر پنج نفر همیشه احساس خستگی می‌کند و یک نفر از هر ده نفر دچار خستگی شدید و طولانی است که گاهی هیچ دلیل مشخصی هم ندارد.
جالب اینجاست که به‌تازگی به برخی از دلایل خستگی و خستگی شدید و مداوم پی برده‌ایم. پژوهش‌های جدید به واقعیت‌های جدیدی در مورد نقش رژیم غذایی در رفع احساس خستگی دست یافته است.
کمبود آهن چه تأثیری بر ما دارد؟
کمبود آهن یکی از رایج‌‌ترین کمبود‌های تغذیه‌ای در جهان است. بنابر آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از ۳۰٪ از جمعیت جهان مبتلا به کم‌خونی هستند.
مرکز پژوهش تغذیه و رژیم‌غذایی بریتانیا اعلام کرده است که ۴۸٪ از دختران ۱۱ تا ۱۸ سال، ۲۷٪ از زنان ۱۹ تا ۶۴ سال و یک پسر از هر ده پسر ۱۱ تا ۱۸ سال در بریتانیا دچار کمبود مصرف آهن است.
آهن برای ساختن گلبول‌های قرمز خون لازم است، گلبول‌های قرمز اکسیژن را به سراسر بدن می‌رسانند. اگر به مقدار لازم آهن مصرف نکنید و دچار کم‌خونی ناشی از کمبود آهن بشوید، در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها و هم‌چنین مشکلات قلب و ریه قرار خواهید گرفت. نشانه‌های کم‌خونی ناشی از کمبود آهن علاوه بر خستگی، کمبود انرژی و کاهش تمرکز و نفس‌تنگی است.
اگر مبتلا به کم‌خونی نباشید آیا افزایش مصرف آهن مفید است؟
متخصصان معتقدند اگر دچار کمبود ذخیره آهن در بدن باشید افزایش مصرف آهن باعث بهبود سطح انرژی شما می‌شود، حتی اگر میزان هموگلوبین خون (بخشی از گلبول‌های قرمز خون که کار انتقال اکسیژن را انجام می‌دهند) در مرز کم‌خونی باشد.
مبتلایان به کمبود آهن که ناشی از بیماری کم‌خونی نیست سه برابر افراد دچار کمبود آهن بر اثر ابتلا به کم‌خونی هستند. مجله پزشکی بریتانیا و سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) هم معتقدند کمبود آهن ممکن است یکی از دلایل کمتر شناخته‌شده خستگی شدید و مزمن در میان زنان به‌ویژه در سنین باروری باشد.
با توجه به آمار مرکز ملی نظر‌سنجی تغذیه و رژیم‌غذایی می‌توانیم تصویر روشن‌تری از این مشکل داشته باشیم.
۵٪ از دختران ۱۵ تا ۱۸ سال کمبود آهن ناشی از بیماری کم‌خونی دارند اما حدود ۲۴٪ دچار کمبود ذخیره آهن در بدن هستند. در میان زنان ۳۵ تا ۴۹ سال ۴.۸٪ کمبود آهن ناشی از بیماری کم‌خونی دارند اما حدود ۱۲.۵٪ دچار کمبود ذخیره آهن در بدن هستند. بیماری کم‌خونی و کمبود آهن در میان پسران و مردان زیر ۶۴ سال نادر است اما مردان بالای ۶۵ سال در معرض خطر کمبود آهن هستند.
آیا اگر احساس خستگی شدید می‌کنید باید مکمل‌های غذایی آهن مصرف کنید؟ مهم این است که ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا مبادا دچار عوارض مصرف بیشازحد آهن شوید.
برای کاهش احساس خستگی چه بخوریم؟ آیا کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی دیگر هم باعث احساس خستگی شدید و فرسودگی می‌شود؟
بسیاری از ما روزانه ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی مصرف می‌کنیم. غیر از آهن کمبود کدام ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث احساس خستگی می‌شود؟
ویتامین دی: یک‌پنجم از جمعیت بریتانیا دچار کمبود ویتامین دی هستند. نشانه‌های کمبود ویتامین دی خستگی شدید است. ویتامین دی از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و مکمل‌های غذایی به‌دست می‌آید.
ویتامین ب۱۲: کمبود ویتامین ب۱۲ در همه گروه‌های سنی مشاهده می‌شود. خستگی یکی از نشانه‌های کمبود ویتامین ب۱۲ یا کمبود اسید‌فولیک است که به‌طور‌معمول بر اثر مشکلاتی در جذب آنها به‌وجود می‌آید.
روی: بیشتر افراد ۱۱ تا ۱۸ سال ممکن است دچار کمبود ماده معدنی روی باشند اما کمبود شدید آن نادر است. در مصرف مکمل‌های غذایی روی احتیاط کنید چون مصرف بیش از اندازه آن باعث ابتلا به کم‌خونی می‌شود.
ویتامین آ: بخش قابل‌توجهی از کودکان ۱۱ تا ۱۸ سال کمتر از میزان پیشنهادی ویتامین آ مصرف می‌کنند. هرچند کمبود شدیدی که باعث بروز عوارض و نشانه‌ها شود نادر است.
با پزشک خود مشورت کنید
اگر احساس خستگی می‌کنید همیشه پیش از مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید تا از مصرف بیشازحد آنها پیشگیری کنید و اطمینان پیدا کنید مشکلی جدی در مورد سلامتی شما وجود ندارد.
