در خیابانهای شانگهای که قدم بزنی، نمیتوانی فرهنگ کافهنشینی شهر را نادیده بگیری. در برخی مناطق شهر امکان ندارد در هر گوشهای کافه کوچک دنجی پیدا نکنی.
شانگهای، پایتخت اقتصادی چین آنقدر کافه دارد که بر اساس ادعای دولت، این شهر از تمام شهرهای دنیا بیشتر کافه دارد.
فرهنگ کافهنشینی در این شهر طی سالها شکل گرفته است اما بازگشایی دوباره کافهها پس از همهگیری کووید رونق چشمگیری به آنها بخشید. مردم که مشتاق احیای زندگی اجتماعیشان بودند، به جستجوی محلهایی پرداختند تا بتوانند با دوستان و بستگان خود معاشرت کنند.
هرچند با تأسیس کافههای جدید، رقابت شدیدی برای جلب مشتری شکل گرفته است. بیشتر کافهدارانی که با آنها گفتگو کردیم امیدی به بقای این کسبوکار ندارند.
مسئولان در شانگهای میگویند بیش از هشت هزار کافه در این شهر است. بر اساس گزارش فستیوال جهانی کافهنشینی در سال ۲۰۲۳، حدود نه هزار و ۵۵۳ کافه در این شهر حضور دارند.
البته فقط تعداد کافهها نیست که این شهر را شاخص میکند.
در حالی که در بیشتر شهرهای چین کافههای زنجیرهای مانند استارباکس و رقیب محلی آن لاکین به طور چشمگیری دیده میشود، در شانگهای کافههای دنج و مستقل و منحصربهفردی مانند «هیدن تِرَک» رواج بیشتری دارد.
دانگ شیائولی صاحب این کافه میگوید به دلیل شیفتگیاش به قهوه هیچ راهی جز اینکه با سر در این کسبوکار شیرجه بزند نداشت.
اما این کار به این سادگیها هم نبود.
از او میپرسیم چه توصیهای برای افرادی که میخواهند پا جای پای او بگذارند و این حرفه را شروع کنند دارد. او با خنده میگوید: «اگر از من میپرسید میگویم این کار را نکنند».
«بازگشت سرمایه افتضاح است. ناچار باید تجهیزات و ماشینآلات گران قیمت بخری و مبلغ گزافی صرف دکوراسیون کافه کنی. در مقایسه با کسبوکارهای دیگر از این کار پول کمی در میآید».
برای پیشرفت و موفقیت در بازار پررقابت کافههای شانگهای، باید بتوانید برای جلب مشتری، حالوهوای خاص و متمایز از کافههای دیگر ایجاد کنید.
کافه هیدن ترک منوی محدود و سادهای دارد با حالوهوای مینیمالیستی دلپذیر و دعوتکنندهای که رهگذران را به سوی خود میکشد.
کافهنشینی در شانگهای، نشانه هیپستر بودن است. همین شهرت باعث جذب مشتریهای جوان به کافه میشود. کافهها فرصت و موقعیتی اجتماعی برای بسیاری از جوانان فراهم میکنند تا با ظاهری آراسته برای دیدار و گپ و گفت با دوستان به این مکانها بیایند.
اهالی شانگهای که خود را میراثدار نگرش باز و جهانوطنی اوایل قرن بیستم میدانند، به فرهنگ کافهنشینی شهر خود افتخار میکنند.
مردی که در کافه نشسته میگوید: «شانگهای مدتها مرکز تجارت بینالمللی بوده است. ما دیرگاهی است که در این شهر قهوه مینوشیم و فرهنگ کافهنشینی داریم. در شهرهای کوچکتر هم به تدریج انواع کافهها رواج پیدا میکنند».
زنی که کنار او نشسته تایید میکند که اکنون فرهنگ کافهنشینی به خوبی جا افتاده است. از او میپرسیم روزی چند فنجان قهوه مینوشد؟ او میخندد و پاسخ میدهد «هرچقدر دلم بخواهد».
با افزایش روزافزون شمار کافهها، میل و اشتیاق به تجربههای جدید هم بیشتر میشود.
قهوه انبوه جمعیت چاینوش را مشتاق و علاقمند به چشیدن و امتحان طعمها و نوشیدنیهای جدید میکند.
یوآن یینگفنگ صاحب کافه «آر ۱۰۷۰» میگوید تمام دانههای قهوه مصرفی او از ژاپن میآید.
او میگوید: «هزینههای من خیلی بالاست. دانههای قهوه وارداتی من که شامل قهوه سبک آمریکایی و ایتالیایی است همه با بستهبندیهای اصلی از ژاپن وارد میشوند».
«قیمتهای عمدهفروشی در چند سال اخیر به شدت بالا رفته است. جنگ در یمن و اتیوپی هم بر این افزایش قیمت بیتأثیر نبوده است. دانههای مرغوب قهوه کمیابتر میشود، درحالیکه قهوهنوشها در جهان بیشتر میشوند».
او میگوید تاکنون به خاطر افزایش تعداد مشتریان قهوهنوش، او توانسته از پس افزایش قیمتها بر بیاید.
کافه ایسی را یک فرد ناشنوا مدیریت میکند. قهوهچیهای این کافه هم همگی ناشنوا هستند.
یانگ یانفنگ در کافه ایسی برای کسانی که زبان اشاره نمیدانند، ترجمه میکند. او میگوید پس از همهگیری «دوستان مشتاق دیدار یکدیگر و نوشیدن قهوه با هم بودند و شانگهای شهری با فرهنگ کافهنشینی و کافهروی پررونقی است».
او میگوید: «من میتوانم از وعدههای غذایی روزانه بگذرم اما از قهوه هرگز نمیتوانم بگذرم».
این کافه تنها کافه از این دست در شانگهای نیست.
یکی دیگر از کافههای محبوب شهر کافهای است که مدیر نابینا دارد و فردی که لباس میمون پوشیده قهوه را از سوراخی در دیوار به مشتریانی که در خیابان هستند عرضه میکند.
ما در راسته یک خیابان، فقط در فاصله چند صد متر حدود ۱۸ کافه دیدیم که همه آنها هم پر از مشتری بودند.
صاحبان کافهها امیدوارند که استقبال از کافهها موجی زودگذر نباشد.
بنا بر برخی برآوردها بازار قهوه چین سال گذشته بیش از ۲۶۰ میلیارد یوآن (۳۵ میلیارد دلار آمریکا) ارزش داشته است. برآورد میشود که امسال حدود صد میلیارد دیگر (۱۳ میلیارد دلار آمریکا) افزایش داشته باشد.
به گزارش پورتال جهانی قهوه، سال گذشته بازار کافههای مشهور این کشور ۵۸٪ رشد داشته است.
با هزینههای سنگین شانگهای بسیاری از کافهها نمیتوانند شبها فضای کافه را بیاستفاده بگذارند به همین دلیل با غروب آفتاب، کافهها تبدیل به میکدههایی میشوند که گاهی در آنها موسیقی زنده اجرا میشود.
وانگ شی، صاحب کافه و میکده فلاور مکانی بینظیر با نمای عالی شهر دارد. وضعیت اقتصادی کسبوکار او هم چندان تعریفی ندارد. با این حال او در تلاش است تا سرمایهگذاری خود را نجات دهد.
او میگوید: «من آدم خوشبینی هستم. امیدوارم وضعیت اقتصادی چین خیلی زود به موقعیت پیش از همهگیری کووید بازگردد. اگر دوباره اوضاع اقتصادی رونق پیدا کند همه از آن سود خواهند برد».
اقتصاد چین با موانع بزرگی روبهرو است. وانگ شی در حالیکه مشغول صحبت کردن است به مشتریانی نگاه میکند که پشت میزهای کوچکی نشستهاند، و به رود سوژو که به سوی افق درخشان آسمان شانگهای جاری است چشم دوختهاند. در چنین شبی بسیار سخت است که ما هم همچون او خوشبین نباشیم.