اخترشناسان به کمک شواهد جمعآوری شده توسط تلسکوپ فضایی جیمزوب (که ابزاری قدرتمند برای مطالعه سیارات فراخورشیدی است) توانستند سولفید هیدروژن را در جو یکی از سیارههای فراخورشیدی کشف کنند و به این نتیجه رسیدند که احتمالا این سیاره بویی شبیه به تخم مرغ فاسد دارد.
منظور از سیاره فراخورشیدی، سیارهای است که بیرون از منظومهٔ شمسی قرار دارد و به دور یک ستاره «غیر از خورشید» در حال گردش است.
این سیاره فراخورشیدی که « HD 189733 b» نام دارد و در فاصله ۶۵ سال نوری از زمین قرار گرفته، در سال ۲۰۰۵ میلادی کشف شد.
این سیاره در گروه «مشتریهای داغ» قرار میگیرد که شامل سیارات غول پیکر ساخته شده از گاز میشوند و از نظر فیزیکی شبیه مشتری هستند.
جو سیاره مشتری نیز حاوی مقادیر کمی سولفید هیدروژن است.
پژوهشگران دانشگاه جان هاپکینز در ایالات متحده، برای رسیدن به این کشف از «دوربین فروسرخ نزدیک» (NIRCam) در تلسکوپ جیمزوب استفاده کردند که میتواند لحظه «گذر» را تجزیه و تحلیل کند. یعنی لحظهای را که یک سیاره فراخورشیدی بطور مستقیم از مقابل ستاره میزبان خود عبور میکند و نور ستاره در جو سیاره فراخورشیدی فیلتر میشود.
از آنجا که گازهای مختلف درون اتمسفر، طول موجهای خاصی از نور را جذب میکنند، میتوانند ترکیب جو سیاره فراخورشیدی را آشکار کنند.
گوانگوی فو، اخترفیزیکدان دانشگاه جان هاپکینز و یکی از اعضای این تیم در بیانیهای گفت: «سولفید هیدروژن یک مولکول اصلی است که ما نمیدانستیم در آنجا وجود دارد. البته چنین احتمالی را میدادیم و قبلا هم میدانستیم که این مولکول در سیاره مشتری وجود دارد. با این وجود واقعاً آن را در خارج از منظومه شمسی شناسایی نکرده بودیم.»
او افزود: «ما به دنبال حیات در این سیاره فراخورشیدی نیستیم زیرا بسیار گرم است. اما یافتن سولفید هیدروژن یک گام مهم در راه یافتن این مولکول در سیارات دیگر و به دست آوردن درک بیشتر از نحوه شکلگیری انواع مختلف سیارات است.»
این تیم همچنین توانست در جریان مطالعاتش که خلاصهای از آن در نشریه Nature چاپ شده، سطوحی از فلزات سنگین را مشابه آنچه در مشتری وجود دارد، کشف کند.
دانشمندان در حال حاضر مشغول بررسی ارتباط میان جرم یک سیاره و مقدار فلزات سنگین موجود در آن هستند.
غولهای یخی کوچکتر مانند نپتون و اورانوس نسبت به غولهای گازی بزرگتر مانند مشتری و زحل دارای فلزات بیشتری هستند و این نشان میدهد که آنها یخ، سنگ و سایر عناصر سنگین بیشتری را در طول شکل گیری خود ترکیب کردهاند.
تیم پژوهشگران این تحقیق، ترکیبات اکسیژن و کربن موجود در این سیاره، از جمله آب، دی اکسید کربن و مونوکسید کربن را نیز اندازهگیری کرد.
گوانگوی فو در این باره میگوید: «این سیاره فراخورشیدی بسیار نزدیک زمین است و تا کنون بخوبی مورد مطالعه قرار گرفته است. اکنون به کمک اندازهگیریهای جدید و دانشی که درباره غلظت فلزات آن داریم، میتوانیم در این باره تحقیق کنیم که چگونه ترکیب یک سیاره، با جرم و شعاع آن تغییر میکند. این یافتهها درک ما را از چگونگی شکلگیری سیارات از طریق ایجاد مواد جامد بیشتر پس از تشکیل هسته اولیه و سپس به طور طبیعی با فلزات سنگین تقویت میکند.»