ایرانیها اغلب ترکیه را دروازۀ ورود به تجارت آزاد با دنیا میبینند، در این سو اما ترکها با کمترین تلاش جای پای خود را در بازار ایران محکم کردهاند؛ از صنعت مد و پوشاک گرفته تا محصولات بهداشتی و آرایشی.
تجارت رسمی ایران و ترکیه، براساس گزارش اداره آمار ترکیه، در سال ۲۰۲۲ معادل ۶. ۵ میلیارد دلار اعلام شده است، این در حالی است که علاوه بر تجارت رسمی که در گمرکات دو کشور ثبت میشود، نوع دیگری از تجارت بهصورت مسافری و چمدانی نیز در سالهای اخیر گسترش یافته است.
با وجود محدودیتهای واردات پوشاک یا برخی برندهای بهداشتی و آرایشی به ایران، ورود این کالاها بهصورت همراه مسافر بهراحتی انجام میشود، بیدردسر اما با قیمتهای گزاف؛ تجارتی که برپایۀ تجارت اجتماعی و بر بستر پلتفرمهای اینستاگرام و تلگرام شکل گرفته که از قضا این پلتفرمها در ایران فیلتر هستند.
تجارت اجتماعی یا خرید اجتماعی (Social commerce) در سالهای اخیر علیرغم موانع بسیاری که در ایران برای پلتفرمهایی مثل اینستاگرام یا تلگرام ایجاد شده، از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار شده است. علاوهبر این، ممنوعیت واردات پوشاک خارجی و برخورد با فروشگاههای عرضهکنندۀ پوشاک خارجی تمایل مصرفکنندگان ایرانی را به خرید آنلاین کالاهای خارجی با وجود قیمت بسیار بالا افزایش داده است.
اگر تا همین چند سال پیش کالاهای خارجی که ورودشان به شیوۀ رسمی به ایران ممنوع بود، از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به صورت تهلنجی وارد میشد و از طریق مناطق آزاد یا شهرهای بندری به کل کشور توزیع میشد، امروز شیوۀ تجارت کالاهای خارجی تغییر کرده است.
خریدوفروش آنلاین در سالهای اخیر، بهخصوص در بخش پوشاک، به رقیبی بیبدیل برای تجارت سنتی در ایران تبدیل شده است و سود حاصل از این تجارت هم طبعاً به جیب شرکهایی میرود که در این سالها به غولهای تجارت آنلاین تبدیل شدهاند.
ترندیول در ترکیه یکی از همین شرکتهاست که بدون هیچ تلاشی برای بازاریابی در ایران سهم قابل توجهی از بازار کشور را به خود اختصاص داده است؛ شرکتی که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شده و میگوید که بیش از ۳۰ میلیون مشتری در سراسر ترکیه دارد و ۲۵ هزار فروشندۀ رسمی این شرکت را به اولین دکاکورن در ترکیه تبدیل کرده است.
اصطلاح دکاکورن «Decacorn» به استارت آپهایی گفته میشود که ارزش بازار آنها بیش از ۱۰ میلیارد دلار باشد.
براساس گزارش وبسایت استاتیستا که یک شرکت آلمانی در حوزۀ دادهها و مصرفکننده است، ترندیول در میان ۱۰ شرکت پرسود در بازار ترکیه در سال ۲۰۲۲ با بیش از سه میلیارد و ۷۲۶ میلیون دلار فروش در مقام اول تجارت الکترونیک این کشور قرار گرفته است. سهم آمازون در بازار ترکیه در همین زمان تنها ۳۴۹ میلیون دلار بوده است.
بعد از رکوردهایی که ترندیول در فروش کالا زد و سرمایهگذاری ۳.۵ میلیارد دلاری شرکت چینی علیبابا در این شرکت، مسئولان این شرکت میگویند که ارزش بازار این شرکت تا ۱۶.۵میلیارد دلار افزایش یافته است.
زهیر بودیا، کارشناس استراتژیست بازار اهل ترکیه، در مقالهای ترندیول را یک بازیگر پیشرو در صنعت تجارت الکترونیک ترکیه بهخصوص در حوزه مد و سبک زندگی معرفی کرده است. او در این مقاله مینویسد: «ترندیول با اختلاف از رقبای غولپیکری مثل آمازون پیشی گرفته است. این شرکت طی پنج سال گذشته سود مرکب سالانه ۲۲ درصدی را تجربه کرده است و در سه سال گذشته منتهی به ۲۰۲۰ سالانه ۱۰۰ درصد رشد کرده است.»