زمانی که در سال ۲۰۱۳ انجمن پزشکی آمریکا چاقی را به عنوان یک بیماری به رسمیت شناخت، بزرگترین گروه متخصصان پزشکی راه را برای جدی گرفته شدن این عارضه هموار کرد.
در آن زمان و حتی حالا هم، جنجالهای زیادی در مورد این تصمیم وجود داشت. اما به تدریج، ذهنیت حاکم از این که چاقی تقصیر خود افراد چاق است (تنبل هستند و ارادهای ندارند) به سمت یک بیماری مزمن در حال تغییر است که سلامت را به خطر میاندازد و ممکن است به مدیریت پزشکی بلندمدت نیاز داشته باشد. با این حال، بسیاری از مردم، از جمله افرادی که در جنبش پذیرش چاقی هستند، اعتقاد ندارند که بدنشان باید به عنوان یک بیماری در نظر گرفته شود.
حالا دیگر آمار و ارقام آشنا هستند: طبق آخرین آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای ایالات متحده، حدود ۴۲ درصد از آمریکاییهای بزرگسال چاق هستند و ۳۱ درصد دیگر اضافه وزن دارند. و مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی – فشار خون بالا، دیابت نوع ۲، کلسترول بالا، بیماریهای قلبی و سکته مغزی و ….– به خوبی مستند شدهاند.
اما چه چیزی دقیقاً چاقی را به یک بیماری تبدیل می کند، و آیا همه افرادی که اضافه وزن دارند در معرض خطرند؟
جایلز یئو، متخصص معروف ژنتیک در دانشگاه کمبریج و پیشگام در زمینه تحقیقات چاقی، گفت: «یکی از نکات مهمی که یاد گرفتهایم این است که چاقی یک بیماری مغزی است».
دکتر یئو تأکید کرد: «حالا کاملاً واضح و بدون ابهام است که چاقی یک مشکل مغزی است. این مشکل به تاثیر مغز روی گرسنگی ما مربوط میشود. گرسنگی یک سناریوی مغزی است، هرچند حس گرسنگی از معده میآید. و حالا میدانیم که چاقی صرفاً تأثیر مغز بر چه و چگونه خوردن ما است».
دکتر یئو میگوید در حالی که اضافه وزن میتواند منجر به مشکلات زیادی (مانند آرتروز و آپنه خواب) شود، به تنهایی باعث مرگ نمیشود. اما حمل چربی اضافی زیاد خطرناک است، زیرا هنگامی که سلولهای چربی شما پر میشوند – دکتر یئو آنها را «ارگانهای حرفهای ذخیره چربی» مینامد – چربی به سایر قسمتهای بدن مانند اندامهای داخلی و عضلات که برای ذخیره چربی ساخته نشدهاند، سرازیر میشود. و این زمانی است که مشکلات متابولیک شروع به ریشه دواندن میکنند و در نهایت میتوانند منجر به بیماریهایی مانند بیماریهای قلبی عروقی شوند.
با این حال، دکتر یئو میگوید هر فرد با اضافه وزن لزوماً با یک بیماری زندگی نمیکند.
او گفت: «اگر اصطلاح چاقی را بازتعریف کنیم – شاید کمی با کلمات بازی میکنم، اما فکر میکنم این یک نکته ظریف مهم است – به محض اینکه شروع به درک این موضوع کنیم که چاقی وزن بالای بدن نیست، بلکه وضعیتی است که در آن وزن بالای بدن شروع به تأثیرگذاری بر سلامت شما میکند، آن موقع یک بیماری است».
ژنتیک نقش مهمی در میزان چربی که سلولهای چربی شما میتوانند ذخیره کنند بازی میکند و همچنین بر اینکه مغز ما چند بار و چقدر قوی سیگنال گرسنگی را ارسال میکند تأثیر میگذارد.
اگر طبیعت کار را برای شما سخت کرده است چه کاری میتوانید انجام دهید؟ یئو در اولین کتاب خود با عنوان « علم چاقی و حقیقت در مورد رژیم غذایی»، پنج نکته را ارائه میدهد که آنها را «حقیقتهای یئو» مینامد تا به شما در خوردن سالم برای کاهش وزن کمک کند.
حقیقت یئو شماره ۱: کاهش وزن قرار نیست آسان باشد
کاهش وزن با مکانیسمهای حفظ بقا ما در تضاد است.
یئو گفت: «هر کسی که به شما بگوید کاهش وزن آسان است، به شما دروغ میگوید – به من اعتماد کنید: به شما دروغ میگوید. این کار آسان نیست زیرا مغز شما باعث میشود آسان نباشد. بنابراین، هنگامی که وزن کم میکنید، مغز شما از آن متنفر است و سعی میکند وزن را به شما برگرداند.»
یئو گفت: «اگر در کاهش وزن مشکل دارید، بدانید که این به خاطر بد بودن شما نیست، بلکه به این دلیل است که “قرار نیست آسان باشد.”»
حقیقت یئو شماره ۲: در خوردن اعتدال را رعایت کنید
مصرف غذای خود را به طور کلی کمی کاهش دهید.
یئو گفت: «از همه چیز کمی کمتر بخورید.» او همچنین اضافه کرد که این نوع توصیهها او را ثروتمند نمیکند.
او هشدار میدهد که از حذف کامل گروههای غذایی که اغلب مورد انتقاد قرار میگیرند، مانند کربوهیدرات یا چربی، خودداری کنید. او گفت: «اگر میتوانید لبنیات مصرف کنید، پس لبنیات برای شما سمی نیست. اگر میخواهید وزن کم کنید، از همه چیز کمی کمتر بخورید.»
حقیقت یئو شماره ۳: غذاهای دیر هضم دوست شما هستند
غذاهایی را انتخاب کنید که سیر نگهتان دارند.
یئو گفت: «غذایی که دیرتر هضم میشود باعث میشود احساس سیری بیشتری کنید. این حقیقت است – میدانید که اینطور است!»
یک نمونه پروتئین است. او گفت: «شما نمیخواهید بیش از حد آن را بخورید، اما رژیم غذایی با پروتئین بالا باعث میشود احساس سیری بیشتری کنید. خوردن غذاهای حاوی فیبر نیز باعث میشود احساس سیری بیشتری کنید.»
حقیقت یئو شماره ۴: کیفیت بر کالری اولویت دارد
ارزش کل غذا را در نظر بگیرید، نه فقط یک جنبه از آن را.
یئو گفت: «کورکورانه کالری نشمارید. چرا؟ چون کالری به شما در مورد مقدار غذا میگوید؛ آنها در مورد کیفیت تغذیهای غذا به شما چیزی نمی گویند. کالری شماری به شما نمیگوید که چه مقدار پروتئین، چه مقدار فیبر، چه مقدار نمک، چه مقدار ریز مغذی در آن وجود دارد.»
حقیقت یئو شماره ۵: غذا دشمن نیست
یئو گفت هر وقت در مورد رژیمهای غذایی صحبت میشود، مردم به جای اینکه درک کنند غذاها چگونه با هم تداخل دارند، بدون دلیل در مورد حذف به اصطلاح غذاهای بد صحبت میکنند.
او گفت: «از غذا نترسید. فکر میکنم باید محیط غذایی خود را اصلاح کنیم؛ فکر میکنم برخی افراد باید غذای کمتری بخورند. اما اگر از غذا میترسید… شروع میکنید به فکر کردن: اوه، باید این را حذف کنم، باید آن را کنار بگذارم.»
وی افزود: «فکر میکنم باید کمی کمتر غذا بخوریم. اما فکر میکنم باید غذای خود را دوست داشته باشیم.»