چند سال پیش، وقتی مونارانی داس از بنگلادش، شروع کرد به احساس درد در سمت راست سینهاش، خانوادهاش فکر میکردند دچار رفلکس معده شده است. آنها خبر نداشتند که این خانم ۵۲ ساله در تمام این سالها مبتلابه یک بیماری بسیار نادر بوده است که باید برای درمان آن از بنگلادش به هند سفر کند. خانم داس در مصاحبهای که اخیراً با بیبیسی بنگالی داشت، نشانههای اولیه بیماریاش را به یاد آورد. او میگوید: «بعضی روزها، بعد از آنکه درد در سمت راست سینهام شروع میشد، مشکل تنفس پیدا میکردم». کمی بعد، او دچار حمله قلبی شد و وقتی تحت درمان قرار گرفت، پزشکان متوجه شدند که قلب او با بقیه فرق اساسی دارد. خانم داس میگوید: «پزشکان متوجه شدند قلب من در سمت راست سینهام قرارگرفته است». پزشکان در شهر خودش، ساتخیرا که در جنوب غربی بنگلادش قرار دارد، تشخیص دادند که او دچار یک نوع اختلال مادرزادی به نام دکستروکاردیا است که در آن نوک قلب به جای چپ، به سمت راست سینه متمایل است.
پزشکان همچنین تشخیص دادند که خانم داس مبتلا به «سایتوس اینورسوس»، نوع دیگری از بیماری مادرزادی است که در آن اندامهای حیاتی بدن در موقعیت قرینه آنچه که در حالت عادی باید باشند، قرار گرفتهاند.
کبد، ریهها، طحال و دستگاه گوارش خانم داس هم در مقایسه با آناتومی معمول انسان، در مقابل محل معمولشان، در چپ و راست بدن قرارگرفتهاند.
بر اساس مطالعات انجام شده، دکستروکاردیا میتواند از هر ۱۲ هزار بارداری، در حدود یک مورد رخ دهد.
خانواده خانم داس، بعد از آنکه متوجه شدند حال او واقعاً خوب نیست، تصمیم گرفتند با یک متخصص قلب در شهر کلکته که در شرق هند قرار دارد، مشورت کنند.
بسیاری از شهروندان بنگلادش فکر میکنند که امکانات پزشکی در هند بهتر از کشور خودشان است. میلیونها نفر سالانه از بنگلادش به هند سفر میکنند. خانواده داس هم به این ترتیب تصمیم گرفتند او را به هند ببرند.
دکتر سیذارت موکرجی در بیمارستان ایالتی برادوی، خانم داس را معاینه و در ماه مه امسال او را جراحی کرد.
او میگوید: «جراحی بیماری که عارضه دکستروکاردیا دارد بسیار مشکل است، چون ما معمولا راستدستایم، و روی سمت راست بدن بیمار جراحی میکنیم».
«در این مورد ما باید روی سمت چپ بدن بیمار جراحی میکردیم که برایمان تازگی داشت اما تمام گروه جراحی به آن عادت کردند».
جراحی خانم داس بهخوبی انجام شد. او حالا به خانهاش در بنگلادش برگشته و بهزودی برای معاینه بعد از جراحی، به هند باز میگردد.
قلب جابهجاشده
اخیرا یک مورد پزشکی عجیب دیگر هم توجه رسانههای هند را به خود جلب کرده بود؛ ماجرای مردی هندی که قلبش در هنگام تولد به سمت چپ سینه که جهت معمول آن است متمایل بود، اما بهمرور زمان به دلیل دورههای طولانی سرفههای مزمن، قلب او در سینه تغییر مکان داده بود.
رضا الکریم، مردی ۶۶ ساله در ایالت بنگال غربی است. او در سالهای اول زندگیاش همیشه مشکلات تنفسی داشته است.
آقای کریم به بیبیسی گفت: «من در کودکی زیاد ورزش میکردم، اما گاهی نفس کشیدن برایم مشکل میشد و خیلی سرفه میکردم».
«سالها گذشت و در ۲۵ سالگی وارد سیاست شدم. دائماً در حال حرکت و دویدن بودم. پزشک محلیمان را میدیدم و داروهایی که برایم تجویز میکرد را مرتب مصرف میکردم».
اما چند سال قبل، آقای کریم شروع به احساس ضعف شدید کرد. دخترش که نگران او شده بود، او را به کلکته برد تا با یکی از پزشکان بیمارستان تخصصی مدیکا سوپر مشورت کنند.
آقای کریم میگوید: «آنقدر از نفس افتاده بودم که وقتی هنگام نماز میخواستم از سجده بلند شوم و بایستم، نفس کم میآوردم. دو یا سه بار هنگام نمازخواندن از هوش رفتم».
پزشکان متوجه شدند قلب او بعد از ابتلا به سل در کودکی از سمت چپ به سمت راست جابهجا شده است. آنها تصمیم گرفتند او برای بهبود عملکرد قلب و درمان مشکلات تنفسیاش از یک ضربانساز (پیس میکر) استفاده کنند.
در ماه ژوئن، پزشکان به آقای کریم و خانوادهاش گفتند او نیاز به جراحی فوری دارد اما اطلاعات بیشتری به آنها ندادند.
عاقبت بعد از یک جراحی سه ساعته برای نصب ضربانساز، پزشکان به خانواده آقای کریم توضیح دادند او تحت چه جراحی نادری قرارگرفته است.
در این جراحی، یک وسیله الکترونیک بسیار کوچک در سینه فرد قرار داده میشود تا جریان الکتریکی کندی که در قلب وجود دارد را تنظیم کند، و با این کار اطمینان حاصل شود ضربان قلب بیش از حد کند نمیشود، زیرا کندی ضربان میتواند برای بیمار خطرناک باشد.
دکتر دیلیپ کومار که جراح آقای کریم بود گفت این جراحی نادر بود زیرا دستگاه ضربانساز معمولاً برای قلبهایی که در سمت چپ قفسه سینه قرار دارند، ساخته میشوند.
او گفت گروه پزشکان در این جراحی از سیستم ضرباندهی به نام سیاسپی (کانداکشن سیستم پیسینگ) استفاده کردهاند که تا پیش از این هیچگاه برای قلبی که در سمت راست سینه است، به کار برده نشده بود.
آنطور که انجمن بیماریهای قلبی بریتانیا میگوید روش سیاسپی، روش نوینی در تنظیم ضربان قلب است که در آن از سیستم هدایتگر خود قلب برای فعالسازی کارآمد و فیزیولوژیک بطنی استفاده میشود.
بهطور ساده، روش سیاسپی روشی است که در آن سعی میشود ضربان نرمال قلب با کمک یک دستگاه ضربانساز کنترل و حفظ شود.
آقای کریم هم بعد از جراحی در وضعیت مناسبی قرار دارد و بهزودی برای آزمایشهای بعد از جراحی و اطمینان از بهبود، پزشکان را خواهد دید. پزشک معالجش میگوید او دیگر مشکل تنفسی ندارد و میتواند بهراحتی و بیآنکه از هوش برود، نماز بخواند.