آیتانا بونماتی: دختری که سختی‌ها را کنار زد و برنده جام جهانی و توپ طلا شد

در اوایل دهه ۲۰۰۰، زمانی که زمین‌های فوتبال در کاتالونیا بیشتر مورد استفاده پسران بود، آیتانا بونماتی از همان ابتدا کلیشه‌ها و بدبینی‌ها نسبت به فوتبال دختران را به چالش کشید و هر بار که به بازی می‌آمد همه از هم می‌پرسیدند: «این دختر کیست؟ از کجا آمده؟»

اسکار گامز، اولین مربی‌ای بود که او را در هفت سالگی در تیم پسران بازی داد. او با یادآوری تعجب سایر والدین می‌گوید: «او مثل یک سونامی بود. مانند نیرویی از طبیعت که دیدن بازی‌هایش حس خوبی می‌داد.»

«ویژگی بارز او که پسرها نداشتند، هیجان و شخصیتی بود که همیشه میل به پیشرفت داشت… این تفاوت اصلی بود.»

بونماتی فقط تنها دختر تیم نبود، بلکه همیشه در ترکیب بود و بازی می‌کرد، آن هم در باشگاهی با چهارصد پسر.

گامز می‌گوید: «می‌دانیم که پسرها معمولاً در چنین شرایطی چقدر می‌توانستند او را مورد تبعیض قرار دهند. اما من هرگز مجبور نشدم میانجیگری کنم. آیتانا شخصیتی بسیار قوی داشت و اجازه نمی‌داد کسی او را اذیت کند.»

داستان بونماتی صرفاً مربوط به دختری نیست که فوتبال بازی می‌کند. بلکه حماسه‌ای است از قدرت ذهنی، تلاش و اراده فراوان که از خانواده‌اش شروع شده و در زمین‌های خاکی به اوج فوتبال زنان رسیده است.

رزا بونماتی، مادر آیتانا در سال ۱۹۹۸ در هنگام ثبت قانونی تولد دخترش متوجه شد مطابق سنت و قوانین اسپانیا نام خانوادگی پدر رزا، وینسنت کونکا، باید اولین نام از دو نام خانوادگی آیتانا باشد و نام بونماتی فقط در اسناد رسمی به عنوان یک نام حفظ خواهد شد. بنابراین آیتانا باید به نام آیتانا کونکا شناخته می‌شد.

اما رزا مقاومت کرد و با حمایت کامل وینسنت، نام خودش، بونماتی را قبل از نام همسرش قرار داد. اما بوروکراسی اداری اجازه چنین کاری را نداد. بنابراین رزا مجبور شد خود را به‌عنوان یک مادر مجرد ثبت و مشخصات وینسنت را کاملاً از فرم خارج کند تا آیتانا تنها یک نام خانوادگی داشته باشد.

وقتی رزا دفتر را ترک کرد، نمی‌خواست این مسأله با یک دروغ حل و فصل شود، بنابراین به همراه یک سیاستمدار به نام ایما مایول و تیمی از کارشناسان حقوقی، پیشنهادی برای تغییر قانون ارائه کرد تا والدین بتوانند نام خانوادگی فرزندان خود را به هر ترتیبی می‌خواهند، قرار دهند.

قانونی که سرانجام در پایان سال ۱۹۹۹، چند ماه قبل از دومین سالگرد تولد آیتانا به تصویب رسید. بنابراین نام خانوادگی پدرش دوباره به نام او اضافه شد، آیتانا بونماتی کونکا.

وینسنت هم مانند همسرش، کاملاً به اهداف خود متعهد است. او علاوه بر دفاع از حقوق خانواده، از مبارزان جنبش دفاع از سرزمین، ائتلافی از سازمان‌های سوسیالیستی خواهان استقلال کاتالونیا و سایر مناطق اطراف آن است.

خواهر رزا، لیلی بونماتی، می‌گوید: «رزا همیشه کمی عجول و بی‌فکر بود، اما وینسنت کمی متفکرتر و متین‌تر است. شخصیت آیتانا ترکیبی از آنهاست. تربیت او کاملاً آرام و مسالمت‌آمیز بود.»

آیتانا در ریبس در حومه بارسلونا بزرگ شده است، دهکده‌ای آرام با جمعیت حدود سی هزار نفر که صدای کودکان در حال بازی فوتبال در میان ساختمان‌های سنگی میدان شهر می‌پیچید.

برای والدین آیتانا، انگیزه‌های معنوی مهم‌تر از اشتیاق ورزشی بود. رزا و وینسنت هر دو زبان و ادبیات کاتالان را تدریس می‌کردند و خانه خانوادگی آنها شبیه یک کتابخانه عجیب بود که هر اتاق با کتاب تزئین شده بود.

آیتانا با راهنمایی مادرش، وقتی هنوز نوپا بود، پازل‌ها را کنار می‌چید تا تمرکزش بیشتر شود. او از سه ماهگی در اتاق خودش می‌خوابید و والدینش او را کاملاً مستقل بار آوردند.

عشق به کتاب به او هم منتقل شده بود و بونماتی مجذوب فلسفه، عدالت و تاریخ بود. بونماتی شنا و بسکتبال را هم امتحان کرده بود، اما فوتبال برای او و خانواده‌اش شرایط بهتری داشت.

مادرش از بی‌توجهی او به هنجارهای معمول دختران لذت می‌برد. پدرش هم توپی با فویل آلومینیومی ساخته بود و با او در خانه فوتبال بازی می‌کرد.

با افزایش علاقه‌اش به فوتبال، آیتانا به جای لباس‌های دخترانه، لباس فوتبال تیم ریبس را در جمع‌های خانوادگی می‌پوشید و خانواده هم او را تشویق می‌کردند.

گامز، اولین مربی آیتانا بود و روحیه جسورش را با کارلس پویول، کاپیتان کاریزماتیک اسبق بارسلونا، مقایسه می‌کرد.

آیتانا در شروع مدافع بود و توانایی بسیاری در ربودن توپ و شروع حملات داشت. اما وقتی گامز او را از دفاع به هافبک برد، تأثیرش در زمین بیشتر و راه برای رسیدن به آکادمی بارسلونا برایش هموار شد.

انتقال به بارسلونا، گامی قابل توجه در استانداردهای فوتبال است. با این حال، شرایط خارج از زمین چندان پیشرفت خاصی برای او به‌عنوان یک دختر نکرده بود. برای مثال بونماتی و هم تیمی‌های جوانش در بارسلونا، دوش آب گرم بعد از تمرین یا حتی جلسات بدنسازی و تجزیه و تحلیل تاکتیکی برای رشد بدنی و ذهنی یک بازیکن حرفه‌ای نداشتند.

برخلاف همتایان پسر خود در لاماسیا (مدرسه فوتبال مشهور بارسلونا)، دختران جوان بارسلونا هیچگونه امکانات خوابگاهی در محل تمرینات نداشتند. بنابراین، پس از پایان جلسات سه ساعته تمرینی خود در حوالی نیمه شب باید به خانه بر می‌گشتند.

اما شرایط برای آیتانا نسبت به هم تیمی‌هایش که سوار ماشین‌های خانوادگی خود می‌شدند تا به خانه برگردند، سخت‌تر بود. او مجبور بود از وسایل نقلیه عمومی استفاده کند، زیرا مادرش به دلیل بیماری اغلب قادر به رانندگی نبود و پدرش هم گواهینامه رانندگی نداشت.

فاصله کمپ تمرین تا خانه بیش از ۳۷ کیلومتر بود و آیتانا بیش از یک ساعت در راه بود.

او پارسال با یادآوری آن روزها اعتراف کرد: «می‌دویدم تا قطار را از دست ندهم… حتی گاهی فکر می‌کردم آیا ارزش این همه تلاش را دارد.»

به گفته خاله‌اش، آیتانا از آن همه سختی خسته شده بود و قصد داشت در نوجوانی فوتبال را کنار بگذارد. بنابراین در سیزده سالگی به پیشنهاد مادرش به دیدن یک روانشناس رفت تا بر ناامیدی، به عنوان بخشی عادی از موفقیت و پیشرفت، غلبه کند.

با وجود تمام سختی‌ها، عشق آیتانا به فوتبال هرگز کم نشد.

به گفته هم تیمی سابقش، کارلا ریورا: «آیتانا توقع زیادی از خودش داشت. نسبت به ورزش وسواس داشت و می‌خواست پیشرفت کند. گاهی بعد از تمرین شب را در خانه من می‌ماند و بعد از شام غرق در محتوای مربوط به فوتبال در اینترنت می‌شد.»

زمانی که لوئیس کورتس در سال ۲۰۱۹ به عنوان سرمربی بارسلونا منصوب شد، بونماتی ۲۱ ساله بازیکن اصلی نبود. کورتس با یادآوری آن روزها می‌گوید: «آیتانا بازیکن بسیار جاه‌طلبی است که همیشه می‌خواهد بازی کند و مهم باشد و نیمکت‌نشینی برای او چالش برانگیز بود.»

با این حال، کورتس او را پس از همکاری با تیم ملی کاتالان شناخت و خیلی زود شیفته اراده و کیفیت فنی او شد.

کورتس اضافه می‌کند: «بازیکنی است که در تمرینات با تمام وجود شرکت می‌کند و به همین دلیل جایگاه‌اش را در ترکیب اصلی بدست آورد.»

بونماتی از آن زمان به عنوان بازیکنی کلیدی در خط میانی بارسلونا ظاهر شد و چهار قهرمانی متوالی داخلی و دو قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا را به دست آورد.

اهمیت بونماتی برای بارسلونا و تیم ملی اسپانیا پس از آن افزایش یافت که الکسیا پوتیاس و برنده توپ طلا، در سال ۲۰۲۲ از ناحیه رباط زانو آسیب دید و او جایگزینش شد.

بونماتی نه تنها نقش مهمی در بارسلونا و تیم ملی اسپانیا ایفا کرد، بلکه مسئولیت رهبری تیم را نیز بر عهده گرفت.

اونا باتله، هم تیمی او در باشگاه و تیم‌ ملی می‌گوید: «او یک رهبر به تمام معنا در زمین و به نوعی مغز تیم است.»

به دنبال کسب نتایج ضعیف و نارضایتی بازیکنان، کوئردا، سرمربی سابق تیم ملی زنان اسپانیا پس از ۲۷ سال در ژوئیه ۲۰۱۵ استعفا کرد. به دنبال آن، فدراسیون و تیم ملی اسپانیا با تغییرات ساختاری بسیاری روبرو شدند که زمینه‌ساز موفقیت این تیم شد.

یکی از تغییرات درخواستی بازیکنان تیم زنان اسپانیا، برابری در امکانات تمرینی، سفر و کادر فنی بود تا قدرت رقابتی بیشتری داشته باشند و شانس پیروزی خود را به حداکثر برساند.

در اوت ۲۰۲۳، لحظه نهایی پیروزی فرا رسید و تیمی که یک دهه قبل از آن هرگز به جام جهانی زنان راه پیدا نکرده بود، بزرگترین جایزه این مسابقات را به دست آورد.

اما شیرینی این لحظه با بوسه‌ لوئیس روبیالس، رئیس سابق فدراسیون فوتبال اسپانیا، بر لبان جنیفر هرموسو در هنگام اهدا جوایز، تلخ شد. بوسه‌ای که جنجالی جهانی به پا کرد.

بونماتی یکی از پانزده بازیکنی بود که در سپتامبر ۲۰۲۲ به فدراسیون اسپانیا نامه نوشت و گفت تا زمانی که تغییرات فرهنگی و ساختاری ایجاد نشود و به وضعیت عاطفی و سلامتی آنها رسیدگی نشود، دیگر برای تیم‌ملی بازی نخواهند کرد.

در مقابل، فدراسیون اسپانیا پاسخ خود به این نامه را علنی کرد و در مقابل از خورخه ویلدا، سرمربی تیم، حمایت کرد. از بین پانزده بازیکن امضا کننده آن نامه تنها بونماتی، بتل و ماریونا بودند که برای جام جهانی ۲۰۲۳ به تیم ملی دعوت شدند.

پس از قهرمانی در جام جهانی، بونماتی هنگام دریافت جایزه یوفا برای بهترین بازیکن اروپایی از این فرصت استفاده کرد تا به شباهت زنان در همه جای دنیا اشاره کند: «ما جام جهانی را بردیم، اما (این دستاورد) به دلیل برخی مسائل کمرنگ شد. ما نباید اجازه سوء استفاده از قدرت در روابط حرفه‌ای و همچنین بی احترامی را بدهیم. می‌خواهم از هم تیمی‌ام، جنی و تمام زنانی که چنین شرایطی را تجربه می‌کنند، حمایت کنم.»

پس از کسب افتخارات برتر فردی، باشگاهی و ملی، هدف بعدی بونماتی چیست؟

بتل می‌گوید: «دیگر به قهرمانی جهان فکر نمی‌کنیم، در عوض، می‌خواهیم قهرمان المپیک شویم یا یک پیروزی دیگر در لیگ قهرمانان با بارسلونا کسب کنیم.»

با این حال، بزرگترین میراث بونماتی جام‌های بدست آمده او نیست، بلکه تشکیل تیم دختران برای اولین باشگاهش، سی‌دی ریبس است. تیمی که شش سال پیش اصلاً تیم زنان نداشت.

اکنون محلی‌ها او را به عنوان مادرخوانده باشگاهی می‌شناسند که در آن ۱۸۰ دختر در چهارده تیم بازی می‌کنند. این تحولی است که در سراسر اسپانیا رخ داده است. نه سال پیش، ۴۴۸۷۳ بازیکن زن در اسپانیا ثبت شده بودند. اما در سال ۲۰۲۳ تعداد آنها به بیش از صد هزار نفر رسیده است.

تأثیر بونماتی علاوه بر میادین بزرگ در رده‌های پایه نیز احساس می‌شود، جایی که رویاها پرورش می‌یابند. او هنوز هم چند بار در سال از اولین باشگاه خود بازدید می‌کند، دخترها با گریه و هیجان به استقبالش می‌شتابند و با هم دعوا می‌کنند تا بتوانند یک عکس یادگاری با او بگیرند.

پیروزی‌های بونماتی به آسانی بدست نیامده است. او تابستان امسال در مصاحبه‌ای با نشریه ال‌پائیس گفت: «بلندپروازی خوب است، اما برای آن رنج بسیاری را باید تحمل کرد.»

برای بونماتی، این کلمات در حد حرف نیستند. بلکه سرودی است از استقامت یک انسان.

منبع خبر