آلبرت انیشتین در نظریه مشهور خود یعنی «نظریه نسبیت» پیش‌بینی کرده بود که برای فردی که سوار بر هواپیما مشغول سفر است، گذر زمان کُندتر خواهد شد. به منظور اثبات این ادعای انیشتین، دو فیزیکدان به نام‌های جوزف هافل و ریچارد کیتینگ، در سال ۱۹۷۱ چندین ساعت اتمی که هر ۳۰ میلیون سال تنها یک ثانیه عقب می‌ماند را سوار بر یک هواپیما کرده و به سفری دور دنیا فرستادند.
این ساعت‌های اتمی ابتدا به سمت غرب و بعد از آن به سمت شرق دور کره زمین پرواز نموده و در نهایت مجدداً به آزمایشگاه دو فیزیکدان در شهر واشنگتن دی‌سی بازگشتند تا بتوان آن‌ها را با ساعت‌های اتمی مشابهی که از ابتدا در آزمایشگاه مانده بودند، مقایسه کرد. نتایج حاصل از این مقایسه نشان داد که انیشتین به درستی پیش‌بینی نموده بود و ساعت‌های سفر کرده عقب‌تر از ساعت‌های ثابت بودند.
آزمایش انجام شده توسط هافل و کیتینگ ثابت نمود که زمان یک مفهوم مطلق نبوده و همیشه و همه‌جا ثابت نمی‌باشد. هرچه سریع‌تر سفر شود، زمان کمتری بر فرد سفر کننده می‌گذرد. البته تاثیر این پدیده در محدوده زمین و منظومه شمسی بسیار ناچیز است.
به عنوان مثال، اگر فردی از روی اقیانوس اطلس و از شهر لندن به شهر نیویورک پرواز کند، ساعت او یک ده میلیونیم ثانیه از ساعت‌هایی که روی زمین باقی مانده‌اند عقب‌تر خواهد بود. با وجود این، آن شخص نسبت به زمانی که روی سطح زمین بود، به میزان بسیار ناچیزی کُندتر پیر خواهد شد.
انیشتین همچنین پیش‌بینی کرده بود که گرانش نیز بر درک ما از زمان تاثیرگذار است. هرچه فردی از سطح زمین دورتر شود، گذر زمان برای او با سرعت بیشتری خواهد گذشت. این امر بدین ترتیب بر بدن انسان نیز اثر می‌گذارد، به طوری که سر افراد همیشه اندکی پیرتر از پاهایشان می‌باشد.
البته تاثیر گرانش بر زمان هم مانند تاثیر پروازهای با سرعت بالا، فوق‌العاده ناچیز است؛ اما هرچه فاصله از سطح زمین بیشتر شود، این تاثیر نیز بیشتر خواهد شد. سامانه ناوبری جهانی GPS که ماهواره‌های آن در فاصله ۲۰ هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارند، برای اینکه بتواند به درستی کار کند، با در نظر گرفتن همین اصل ساخته شده است.
در حالی که گرانش و پروازهای با سرعت زیاد بر روی سطح زمین و در فاصله نزدیک به آن، تاثیرات چندان قابل توجهی بر گذر زمان ندارند؛ اما در محدوده پدیده‌های عظیم کیهانی مانند کهکشان‌ها، این دو عامل تاثیرات بسیار بزرگی بر مفهوم زمان می‌گذارند؛ به‌طوری‌که فیزیکدانان معتقدند این امر می‌تواند گونه‌ای از «سفر در زمان» را ممکن سازد.
One thought on “چرا انسان سوار بر هواپیما دیرتر پیر می‌شود؟”