استرس و اضطراب مزمن باعث افزایش سطح کورتیزول می‌شود و بدن را به ذخیره چربی ترغیب میکند
حتی اگر رژیمتان را رعایت می‌کنید، ورزش می‌کنید و سالم زندگی می‌کنید، ممکن است با افزایش وزنی روبه‌رو شوید که هیچ دلیل مشخصی ندارد. اضافه‌وزن همیشه به پرخوری یا کم‌تحرکی مربوط نیست. گاهی بدن با بروز برخی علائم تلاش میکند درباره تغییرات هورمونی، بیماری‌های پنهان یا فشارهای روحی پیامی به شما منتقل کند. وبسایت ومنز‌هلت در گزارشی به دلایل پنهان افزایش ناگهانی وزن اشاره میکند که به دلایل مختلف ازجمله مشکلات تیروئید و اختلال خواب تا استرس، داروها و بیماری‌ها برمی‌گردد.
به‌گفته دکتر نائومی پارلا، متخصص پزشکی چاقی و پزشک خانواده از دانشگاه راش، از نظر آماری افزایش یک تا دو کیلو وزن در سال از سن ۲۰ تا ۶۵ سالگی طبیعی است، اما اگر وزنتان بیش از این اضافه شد ممکن است یکی از عوامل زیر دخیل باشد:
۱. کم‌کاری تیروئید
وقتی کسی بدون دلیل مشخص وزن اضافه میکند، پزشکان معمولا اول تیروئید را بررسی می‌کنند. تیروئید غده پروانه‌ای‌شکل در ناحیه گردن است که نقش مهمی در تنظیم سوخت‌وساز بدن دارد و کم‌کاری آن باعث کند شدن سوخت‌وساز و درنتیجه اضافه‌وزن می‌شود. از هر هشت زن یک نفر ممکن است به اختلال تیروئید مبتلا شود. علائم دیگر این مشکل شامل خستگی، خشکی پوست، ریزش مو، گرفتگی عضلات و یبوست است.
۲. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
این اختلال شایع هورمونی تعادل استروژن و تستوسترون را بر هم می‌زند و باعث بروز علائمی مانند بی‌نظمی قاعدگی، رشد موهای زائد، میگرن و اختلال در عملکرد انسولین می‌شود. یکی از نتایج رایج آن هم افزایش وزن در ناحیه شکم است.
۳. افسردگی یا اضطراب
استرس و اضطراب مزمن باعث افزایش سطح کورتیزول می‌شود و بدن را به ذخیره چربی ترغیب میکند. اگر مدتی است حال خوشی ندارید، خوب نمی‌خوابید، دائم خسته‌اید یا دیگر به چیزهایی که دوست داشتید علاقه‌مند نیستید، بهتر است با پزشک یا مشاور صحبت کنید.
۴. خواب ناکافی
کم‌خوابی تعادل هورمون‌های گرسنگی را مختل میکند. هورمون گرلین که احساس گرسنگی ایجاد میکند بیشتر می‌شود و هورمون لپتین که احساس سیری می‌دهد کاهش مییابد و موجب پرخوری می‌شود. پژوهشی در سال ۲۰۲۳ نشان داد کسانی که شب‌هنگام کمتر از شش ساعت می‌خوابند، پس از پایان دوره رژیم سریع‌تر وزن اضافه می‌کنند.
۵. رشد بیش‌ازحد باکتری‌های روده کوچک
روده برای عملکرد درست به تعادل باکتری‌های مفید و مضر نیاز دارد. وقتی این تعادل به هم بخورد و باکتری‌های مضر زیاد شوند، مشکلاتی مانند نفخ، دل‌درد، اسهال و حتی افزایش وزن ناگهانی بروز میکند. مصرف آنتی‌بیوتیک و تغییر رژیم غذایی ازجمله درمان‌های این اختلال به شمار می‌آیند.
۶. پیش‌یائسگی
بسیاری از زنان در دهه ۳۰ و ۴۰ عمر وارد دوره پیش‌یائسگی می‌شوند. در این زمان، سطح هورمون‌ها به‌شکل نامنظم بالا و پایین می‌رود که ممکن است باعث افزایش وزن شود. از طرفی با افزایش سن توده عضلانی کاهش مییابد و بر چربی افزوده می‌شود که همه اینها ممکن است سبب بالا رفتن وزن شوند.
۷. داروها
برخی داروها مانند ضدافسردگی‌ها (پروزاک و لکساپرو)، بتابلوکرها، استروئیدها و حتی آنتی‌هیستامین‌هایی مثل بنادریل، سبب افزایش اشتها، احتباس آب یا کند شدن سوخت‌وساز می‌شوند. اگر این داروها را مصرف می‌کنید حتما با پزشک مشورت کنید و آنها را خودسرانه قطع نکنید.
۸. بیماری کوشینگ
این بیماری نادر در نتیجه ترشح بیش از حد کورتیزول به وجود می‌آید. چاقی شکمی، تجمع چربی در پشت گردن، و ایجاد ترک‌های قرمز روی شکم از علائم اصلی آن است. کم‌توانی، دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا هم ممکن است از دیگر علائم باشد. دارو، جراحی یا پرتودرمانی ازجمله روش‌های درمانی این بیماری‌اند.
۹. کم‌آبی بدن
گاهی بدن تشنگی را با گرسنگی اشتباه می‌گیرد. کمبود آب باعث کاهش سوخت‌وساز، خستگی، گیجی و میل به خوردن می‌شود. اگر رنگ ادرار‌تان تیره شده یا کمتر به دستشویی می‌روید، احتمالا به آب بیشتری نیاز دارید. نوشیدن آب کافی به بدن کمک میکند غذا را بهتر هضم کند و انرژی کافی تولید کند.
...
