هرسال میلیون‌ها نفر در روز زمین در سراسر جهان گرد هم می‌آیند تا این حرکت محیط زیستی را جشن بگیرند.
این گردهمایی از سال ۱۹۷۰ در ایالات‌متحده شروع شد و حالا در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.
روز زمین چیست و در چه روزی برگزار می‌شود؟
روز زمین رویدادی جهانی است که هدف آن یادآوری اهمیت حفاظت از محیط‌زیست است.
این رویداد هرسال در روز ۲۲ آوریل برگزار می‌شود.
روز زمین اولین بار توسط گیلورد نلسون، سناتور آمریکایی و فعال محیط‌زیست و
دنیس هیز فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد در ایالات‌متحده آمریکا برگزار شد.
هردوی آن‌ها بسیار نگران آسیب‌هایی بودند که به محیط‌زیست ایالات‌متحده واردشده بود ازجمله نشت گسترده نفت در سال ۱۹۶۹ در سنتا باربارا در کالیفرنیا.
آن‌ها با عملی کردن ایده روز زمین می‌خواستند توجه عمومی را به موضوعات محیط زیستی جلب کنند و آن را در مرکز توجه سیاست‌گذاری‌های ملی قرار دهند.
اولین روز زمین با حضور ۲۰ میلیون نفر در خیابان‌های ایالات‌متحده آمریکا برگزار شد.
در سال ۱۹۹۰ روز زمین به‌روزی جهانی تبدیل شد و حالا آن‌طور که برگزارکنندگان آن میگویند یک میلیارد نفر از سنین مختلف در حدود ۲۰۰ کشور این روز را جشن می‌گیرند.
کتلین راجرز، مدیر سازمان روز زمین می‌گوید: «جشن گرفتن روز زمین برای بسیار از افراد اولین حرکت محیط زیستی است که در آن به‌طور فعال شرکت می‌کنند.»
برنامه‌های روز زمین سال ۲۰۲۴ چیست؟
موضوع روز زمین سال ۲۰۲۴ «کره زمین علیه پلاستیک» است و هدف آن بالا بردن آگاهی عمومی درباره آسیب و آلودگی ناشی از پلاستیک برای سلامت انسان‌ها و کره زمین است.
روز زمین در سال‌های قبل موضوعات محیط زیستی مختلفی داشته است ازجمله تغییرات اقلیمی، انرژی‌های پاک، محافظت از گونه‌های حیوانات و فواید کاشت درخت.
موضوع روز زمین امسال، پیش از معاهده مهم سازمان ملل در مورد پلاستیک، بی‌مناسبت نیست. این معاهده قرار است تا پایان سال ۲۰۲۴ موردتوافق کشورها قرار بگیرد.
بیش از ۵۰ کشور، ازجمله بریتانیا اعلام کرده‌اند که می‌خواهد آلودگی با پلاستیک را تا سال ۲۰۴۰ پایان دهند اما برگزارکنندگان روز زمین می‌خواهند از این هم پیش‌تر بروند و می‌خواهند تولید پلاستیک هم تا سال ۲۰۴۰، ۶۰ درصد کاهش پیدا کند.
برگزارکنندگان روز زمین پیشنهاد می‌دهند که مردم در این روز در برنامه‌های پاک‌سازی طبیعت داوطلب شوند یا آگاهی خود درباره آلودگی‌های ناشی از مصرف پلاستیک را بالا ببرند.
روز زمین تابه‌حال چه دستاوردهایی داشته است؟
باگذشت چند سال از اولین روز زمین در سال ۱۹۷۰، آژانس محافظت از محیط‌زیست ایالات‌متحده تأسیس شد و چندین قانون محیط زیستی ازجمله قانون هوای پاک تصویب و بسیار تقویت شدند.
در سال‌های اخیر، فعالیت‌هایی ازجمله کاشت میلیون‌ها درخت، حمایت از کشاورزان در به‌کارگیری شیوه‌های کشاورزی پایدار و همچنین پروژه‌های برای بالا بردن آگاهی در مورد تغییرات اقلیمی در سراسر جهان، ازجمله دستاوردهای روز زمین بوده‌اند. بعضی از ناظران میگویند روز زمین در پیش بردن هدف‌های محیط زیستی در دستور کار قانون‌گذاری ملی و بین‌المللی تأثیرگذار بوده است.
ایو دو بوئر، مدیر سابق بخش اقلیمی سازمان ملل می‌گوید: «باوجود موضوعات متنوعی که مشکلات محیط زیستی را به رده پایین اولویت‌ها در دستور کاری دولت‌ها می‌فرستد، برگزاری روزهایی مانند روز زمین ما را متوجه هزینه سنگین نزدیک‌بینی در سیاست‌گذاری‌ها می‌کند.»
در سال ۲۰۱۶، روز زمین به‌طور نمادین برای امضای تعهدنامه مهم نشست اقلیمی پاریس که در سال ۲۰۱۵ موردتوافق قرارگرفته بود، انتخاب شد.
این اولین بار بود که کشورهای جهان به‌طور گروهی توافق کردند برای کنترل گرمایش زمین، به هدف‌های مشخصی پایبند باشند.
منتقدان درباره روز زمین چه میگویند؟
بعضی از منتقدان میگویند این دستاوردهای روز زمین، احساس پیشرفت کاذب ایجاد می‌کنند.
بسیاری از شاخص‌های محیط زیستی – ازجمله دمای هوای سراسر جهان یا انقراض گونه‌های جانوری- همچنان به دنبال فعالیت‌های بشری در حال تغییر هستند. تلاش‌هایی که تا امروز انجام‌شده هنوز موفق نشده‌اند این تأثیرات را متوقف یا مسیر آن را معکوس کنند.
بعضی افراد و شرکت‌ها هم متهم شده‌اند که از روز زمین به‌عنوان فرصتی برای گمراه کردن مردم در مورد فعالیت‌ها و اولویت‌های محیط زیستی خود استفاده می‌کنند بی‌اینکه واقعاً قدم معنی‌داری که موجب تغییر شود در این زمینه بردارند.
به این نوع رفتار «سبز شویی» گفته می‌شود.
به‌عنوان‌مثال، گرتا تونبرگ در سال ۲۰۲۲ در روز زمین چنین توییت کرد: «روز زمین تبدیل به فرصتی برای افراد قدرتمند شده تا چند کلمه از عشق به کره زمین بگویند درحالی‌که با سرعت هرچه‌تمام‌تر در حال نابود کردن آن هستند.»
خانم راجرز به اخبار بی‌بی‌سی گفت: «همه میدانیم سبز شویی در جریان است و این خشم همه ما را برمی‌انگیزد.»
او ادامه می‌دهد: «ما سبز شویی را ایجاد نکرده‌ایم اما میدانیم شرکت‌های بزرگ جهانی در روز زمین از چهارچوب‌ها و تعاریف اخلاقی این روز درباره محیط‌زیست به سود منافع خود استفاده می‌کنند.»
«دولت‌ها باید اقدامات جدی برای مقابله با این شرکت‌های تجاری و صنایعی که به مشتریان خود دروغ میگویند، بردارند.»
