خارش از علائم شایع عارضههای پوستی است. در این مطلب به چند واقعیت علمی که زیر پوست ما جریان دارد میپردازیم:
۱. برآورد تقریبی نشان میدهد که حدود ۹۷ بار در روز خودمان را میخارانیم.
۲. احساس خارش بر اثر تماس با حشرات و گیاهان به دلیل سمومی است که بر پوست ما بهجا میگذارند. مواد سمی باعث آزاد شدن هیستامین در بدن میشوند که نوعی واکنش ایمنی بدن است. در این واکنش بافتهای عصبی پیامهای احساس خارش را به مغز ما میفرستند.
۳. احساس خارش شبکه عصبی ویژه دارد. تاکنون تصور میشد احساس خارش و درد، مسیرهای دریافت یکسان دارند اما در سال ۱۹۹۷ مشخص شد احساس خارش بافتهای عصبی ویژه دارد.
۴. پیامهای خارش بسیار بهکندی منتقل میشوند. بافتهای عصبی سرعتهای گوناگونی دارند. پیامهای لمس با سرعتی حدود ۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه انتقال پیدا میکنند. «درد ناگهانی» (برای مثال وقتی اتفاقی دست روی شعله گاز قرار میگیرد) با سرعتی حدود ۱۳۰ کیلومتر در ساعت منتقل میشود. احساس خارش با سرعتی حدود ۳ کیلومتر در ساعت انتقال پیدا میکند که کمی آهستهتر از سرعت راه رفتن انسان است.
۵. احساس خارش، مانند خمیازه کشیدن، مسری است. دانشمندان با نمایش فیلم موشهایی که خود را میخارانند به گروه دیگری از موشها، به این موضوع پیبردند. پس از نمایش فیلم موشهای تماشاگر هم شروع به خاراندن خود کردند.
۶. احساس مسری خارش بخش کوچکی از مغز به نام هسته سوپراکیاسماتیک (بخش قدامی هیپوتالاموس) را فعال میکند. عصبشناسان هنوز بهطور دقیق عملکرد این بخش از مغز را در چگونگی مشاهده و تکرار عمل خاراندن درنیافتهاند.
۷. خاراندن بهترین راه برای خلاص شدن از مهاجمان خارشآور است. خاراندن، به دور کردن حشرات موذی یا دفع اثر گیاهان سمی کمک میکند. همچنین باعث گشادی رگهای خونی و در نتیجه جریان بیشتر گلبولهای سفید و پلاسمای خون برای از بین بردن اثرات سمی میشود. به همین دلیل است که با خاراندن پوست سرخ و لکهلکه میشود.
۸. خاراندن احساس خوشایندی است چون باعث ترشح سروتونین در مغز میشود.
۹. خوشایندترین نقطه برای خاراندن در بدن مچ پاست. پژوهشها این موضوع را نشان داده است.
۱۰. هرچه بیشتر خود را بخارانید احساس خارش بیشتر میشود. خاراندن پوست باعث آزاد شدن هیستامین بیشتر میشود و پیامهای خارش بیشتری به مغز فرستاده میشود. اگر این کار را ادامه دهید باعث آسیب دیدن پوست و ایجاد زخم و عفونت میشوید.
۱۱. در بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس (صدفک) یا اگزما (درماتیت) چرخه خارش آزارنده میشود. در چنین مواردی آنتیهیستامین تجویز میشود تا اثرات هیستامین را خنثی و احساس خارش را کم کند.
۱۲. پژوهش نشان داده است که خارش مداوم و مزمن به اندازه درد مزمن ناتوانکننده است. خارش مزمن از اثرات جانبی بیماریهای گوناگون مثل نارساییهای کبدی و لنفوم است.